Alliances Without Illusions: What Really Shields Greece and Cyprus

Το ζήτημα των νέων αμυντικών σχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, και ειδικά της συζήτησης για μια κοινή δύναμη Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Είναι χρήσιμο να εξεταστούν όλα τα σημεία της κριτικής με νηφαλιότητα, ξεχωρίζοντας όσα πατούν στην πραγματικότητα από όσα οδηγούν σε υπεραπλουστεύσεις.
Κατ’ αρχάς, είναι σωστή η επισήμανση ότι μια δύναμη ταχείας αντίδρασης δεν μπορεί να αποτελέσει ασπίδα απέναντι στην Τουρκία. Η άμυνα της Ελλάδας και της Κύπρου δεν κρίνεται από μικρά ευέλικτα σχήματα, αλλά από τη συνολική στρατιωτική ισχύ δηλαδή την αεροπορία, το ναυτικό, τα αντιαεροπορικά συστήματα και τη δυνατότητα μακροχρόνιας αντοχής. Η παρουσίαση τέτοιων πρωτοβουλιών ως λύση δημιουργεί λανθασμένες προσδοκίες στην κοινή γνώμη.
Ισχύει ότι το Ισραήλ δρα με γνώμονα το δικό του συμφέρον, σκληρά και εργαλειακά.
Δεν θυσιάζει ζωτικά του συμφέροντα για τρίτους, δεν είναι φιλανθρωπικός οργανισμός ούτε εγγυητής της ασφάλειας τρίτων χωρών. Δεν θα πολεμήσει – με λίγα λόγια-για την Ελλάδα ή την Κύπρο και αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο, ώστε να αποφεύγονται αυταπάτες.
Ωστόσο, είναι υπερβολικό να υποστηρίζεται ότι το Ισραήλ έχει μόνο υποτακτικούς γιατί αυτό που ισχύει είναι πώς οι συνεργασίες του βασίζονται σε αμοιβαία οφέλη, όσο άνισα κι αν είναι και στην περίπτωση του ελκηνισμου οι δύο μας χώρες, δεν είναι αλήθεια ότι συμμετέχουν παθητικά. Μέσα από αυτές τις σχέσεις έχουν αποκτήσει τεχνογνωσία, εκπαίδευση και καλύτερη εικόνα του περιβάλλοντος ασφαλείας τους, στοιχεία που ενισχύουν τις δικές τους δυνατότητες.
Αντίστοιχα, η άποψη ότι Ισραήλ και Τουρκία αποτελούν ενιαίο στρατηγικό μέτωπο είναι εξόχως απλουστευτική. Υπάρχουν καποια κοινά συμφέροντα σε ορισμένα ζητήματα, αλλά κυρίως υπάρχουν σοβαρές αντιθέσεις, καχυποψία και συγκρούσεις στόχων.
Αυτο που δεν υπάρχει σήμερα είναι στρατηγική σύμπραξη Ισραήλ-Τουρκίας, αντίθετα οι σχέσεις τους είναι ασταθείς,διακεκομμένες και πολιτικά τοξικές.
Όσον αφορά το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου, πρόκειται πράγματι για μια σοβαρή ιδέα που θα αύξανε το κόστος για οποιονδήποτε επιβουλεύεται τον Ελληνισμό αλλά απαιτεί κατι που ίσως δεν υπάρχει:πολιτική τόλμη, χρήματα και διαχείριση μεγάλων κινδύνων, στοιχεία που ποτέ δεν υπήρξαν σταθερά και στις δύο πλευρές.
Ο Ενιαίος Αμυντικός Χώρος θα σήμαινε μια καθαρή επιλογή αποτροπής αντί της συμβολικής στήριξης, που υπάρχει σήμερα και θα αντιμετώπιζε την ασφάλεια της Κύπρου ως άμεση προέκταση της ελληνικής άμυνας.
Θα αύξανε ουσιαστικά το κόστος για την Τουρκία που απειλεί την Κύπρο αλλά θα απαιτούσε σοβαρές επενδύσεις σε μέσα, υποδομές και διαρκή ετοιμότητα.
Θα είχε βεβαίως πολιτικό και διπλωματικό κόστος, με πιέσεις από συμμάχους και προφανώς θα αύξανε την
ένταση με την Τουρκία ομως-και είναι σημαντικό να επισημανθεί-θα μείωνε τις αυταπάτες και τις γκρίζες ζώνες ευθύνης.
Θα απαιτούσε συνέπεια λόγων και πράξεων από την Ελλάδα και το μόνο σίγουρο- δεν είναι εύκολη ούτε ανέξοδη επιλογή, αφού προϋποθέτει όπως ήδη εχουμε πει-ευθύνη, ρίσκο και το πιο σημαντικό, πραγματικη αποτροπή.
Καταληκτικά:
Το συμπέρασμα είναι σαφές: χρειάζεται ρεαλισμός. Ούτε εύκολες καταγγελίες ούτε τυφλή πίστη σε σωτήριες συμμαχίες. Η ασφάλεια χτίζεται με καθαρούς στόχους, σοβαρή αποτροπή και επιλογές που γνωρίζουν τα όριά τους.