«Δαμασκηνές κατσίκες» και ιστορίες για αγρίους με απάτη ύψους €420.000

Το Εφετείο επικύρωσε καταδίκη σε 7 χρόνια φυλάκισης για απάτη, κλοπή και ξέπλυμα – Υποσχόταν σε συγγενή του τεράστια κέρδη από φάρμα με κατσίκες έως γεωργικές καλλιέργειες με κυβερνητικές επιδοτήσεις
Το Εφετείο, απέρριψε στο σύνολό της την έφεση καταδικασθέντος (Α.Κ) σε υπόθεση μια πραγματικά περίτεχνης εξαπάτησης με θύμα συγγενικό του πρόσωπο, επικυρώνοντας τόσο την καταδίκη όσο και τις ποινές που είχαν επιβληθεί πρωτοδίκως από το Μόνιμο Κακουργιοδικείο Λάρνακας.
Η υπόθεση, αφορά περίοδο από το 2016 έως το 2019 και είχε ως κεντρικό μοτίβο παραμύθια για κρατικές χορηγίες και υποτιθέμενες επιχειρηματικές δραστηριότητες, από σιτηρά και σανό μέχρι… φάρμα «δαμασκηνών κατσικών» για εξαγωγή!
Η απόφαση εκδόθηκε ομόφωνα από το Εφετείο, με σύνθεση τους δικαστές Μ. Αμπίζα, Στ. Χριστοδουλίδου Μέσσιου και Ι. Στυλιανίδου. Τον Γενικό Εισαγγελέα εκπροσώπησε η Δικηγόρος Α. Αντωνίου.
Επιχειρήσεις «στα χαρτιά» και χρήμα «στο χέρι»
Σύμφωνα με τα ευρήματα που υιοθέτησε το Εφετείο, το θύμα ήταν χημικός και διευθυντής κλινικού εργαστηρίου στη Λάρνακα, ο οποίος διατηρούσε άλογα σε φάρμα που σχετιζόταν με τον βασικό κατηγορούμενο Α.Κ, της υπόθεσης. Η σχέση τους δεν ήταν τυχαία, υπήρχε και συγγένεια μέσω του πατέρα του κατηγορούμενου, ο οποίος φέρεται να μεσολάβησε σε κρίσιμα στάδια για να «ανοίξει» η κάνουλα ροής των χρημάτων και ταυτόχρονα της εμπιστοσύνης, για σπουδαίες και κερδοφόρες επιχειρήσεις
Αρχικά παρουσιάστηκε ένα επιχειρηματικό σχέδιο για τσιμέντα με επαφές στην Ελλάδα και εξαγωγές, στη συνέχεια «στήθηκε» η ιστορία της καλλιέργειας σιτηρών με κρατική επιδότηση, κι έπειτα προστέθηκε δεύτερη «γραμμή παραγωγής» με το αφήγημα μιας φάρμας δαμασκηνών κατσικών που δήθεν είχαν μεγάλη ζήτηση και σίγουρη κερδοφορία.
Ενδιάμεσα, όπως καταγράφεται στην απόφαση, το θύμα έδινε χρήματα άλλοτε με επιταγές, άλλοτε με μετρητά, τα οποία ισχυρίστηκε ότι διατηρούσε εκτός τραπεζικού συστήματος για ασφάλεια. Συνολικά το επίδικο ποσόν υπολογίστηκε στις €420.000, με συγκεκριμένες επιμέρους αναφορές σε €30.000 στην αρχή και μεταγενέστερες ροές.
Στην απάτη και δικηγόρος
Στην υπόθεση υπήρχε και δεύτερος κατηγορούμενος, δικηγόρος, ο οποίος πρωτοδίκως καταδικάστηκε σε κατηγορίες που συνδέονταν με απόσπαση χρημάτων και νομιμοποίηση εσόδων, από παράνομες δραστηριότητες . Στην αφήγηση των πραγματικών περιστατικών που παρατέθηκαν στο δικαστήριο, αποδίδεται σε αυτόν τηλεφώνημα προς το θύμα με ισχυρισμό ότι ο βασικός κατηγορούμενος είχε συλληφθεί στην πράσινη γραμμή και κρατείτο από τις αρχές των Βρετανικών Βάσεων, με απαίτηση χρημάτων για να αφεθεί ελεύθερος. Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε πως η ιστορία αυτή δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα, αλλά στόχευε στην απόσπαση χρημάτων.
Φυλάκιση 12 χρόνων… δηλαδή 7!
Ο Α.Κ είχε κριθεί ένοχος, μεταξύ άλλων, σε συνομωσία προς διάπραξη κακουργήματος, σε πολλαπλές πράξεις απόσπασης περιουσίας με ψευδείς παραστάσεις, στο αδίκημα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και σε κλοπή από αντιπρόσωπο. Ο κατηγορούμενος είχε καταδικαστεί σε συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 7 ετών για τη νομιμοποίηση εσόδων και 5 ετών για την κλοπή από αντιπρόσωπο. Αυτό σημαίνει πως ο συνολικός χρόνος παραμονής στις Φυλακές είναι 7 χρόνια.
Έφεση για καταδίκη και ποινή
Η υπεράσπιση του κατηγορούμενου επιχείρησε να αμφισβητήσει την πρωτόδικη απόφαση σε πολλά επίπεδα.
Υποστήριξε ότι, αφού υπήρχαν δεκάδες επιμέρους κατηγορίες απόσπασης χρημάτων, η Κατηγορούσα Αρχή όφειλε να αποδείξει ξεχωριστά, με σαφή στοιχεία χρόνου, τόπου και περιστάσεων, την κάθε μία, και όχι να στηριχθεί σε μια «γενική» εικόνα. Επιπλέον, προέβαλε τη θέση ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα δέχθηκε ως αξιόπιστο το θύμα, ενώ αντίστοιχα χαρακτήρισε αναξιόπιστους συγγενείς μάρτυρες του κατηγορούμενου. Προστέθηκε και ισχυρισμός περί παραβίασης δικαιώματος σε δίκαιη δίκη λόγω πλημμελούς αστυνομικής διερεύνησης, ειδικά ως προς τη διερεύνηση εισοδημάτων και οικονομικής δυνατότητας του θύματος. Τέλος, τέθηκε το θέμα της ποινής ως δήθεν υπερβολικής.
Το Εφετείο επανέλαβε την πάγια αρχή ότι η αξιολόγηση μαρτύρων είναι κατεξοχήν έργο του πρωτόδικου δικαστηρίου, που βλέπει, ακούει και «ζυγίζει» συμπεριφορές στο εδώλιο. Παρέμβαση δικαιολογείται μόνο όταν τα ευρήματα είναι αντικειμενικά ανυπόστατα, παράλογα ή αυθαίρετα, ή δεν στηρίζονται στη μαρτυρία που το ίδιο το πρωτόδικο έχει αποδεχθεί. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, έκρινε ότι δεν υπήρχε τέτοια βάση για ανατροπή.
Στο κρίσιμο ζήτημα των ψευδών παραστάσεων, το Εφετείο δέχθηκε ότι δεν επρόκειτο απαραίτητα για 60 εντελώς αποκομμένες μεταξύ τους μικροϊστορίες, αλλά για συνεχόμενες και παράλληλες περιπτώσεις που συνιστούσαν ένα ενιαίο σχήμα εξαπάτησης, με το θύμα να πείθεται διαδοχικά να «ρίχνει» και άλλο χρήμα, ακριβώς επειδή είχε ήδη «δεθεί» με αυτά που είχε «επενδύσει».
Σκιές για μαύρο χρήμα του θύματος
Σημαντικό σημείο της έφεσης ήταν ο ισχυρισμός ότι η αστυνομία δεν διερεύνησε επαρκώς τα εισοδήματα του θύματος και ότι αυτό έβλαψε την υπεράσπιση.
Το Εφετείο, υιοθετώντας το πρωτόδικο σκεπτικό, έβαλε τα πράγματα στη σειρά. Το αδίκημα που διερευνάται είναι η απόσπαση χρημάτων με ψευδείς παραστάσεις, όχι η φορολογική συμμόρφωση του θύματος. Η υπεράσπιση είχε την ευχέρεια να αντεξετάσει, να αμφισβητήσει, να καλέσει μάρτυρες και να αναπτύξει γραμμή άμυνας στην πρώτη δίκη.
Επιπλέον, είχαν κατατεθεί τραπεζικά δεδομένα και έγγραφα σχετικά με επιταγές. Το «αφηρημένο» παράπονο περί ελλιπούς έρευνας δεν αρκεί, αν δεν συνδέεται με συγκεκριμένη απώλεια κρίσιμης μαρτυρίας ή ουσιαστικό περιορισμό δικαιωμάτων. Αυτό, κατά το Δικαστήριο, δεν τεκμηριώθηκε.
Η αξιοπιστία
Το Εφετείο στάθηκε ιδιαίτερα στο ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο έκανε λεπτομερή αξιολόγηση της μαρτυρίας του θύματος και αιτιολόγησε γιατί την έκρινε πειστική. Ακόμα και στο επίμαχο σημείο των μετρητών, το πρωτόδικο είχε συνεκτιμήσει ότι, ανεξάρτητα από τη διαφωνία για τα ακριβή ποσά, υπήρχε παραδοχή του ίδιου του Α.Κ σε κατάθεσή του ότι δόθηκαν σημαντικά ποσά σε πλαίσιο συνεργασίας όπως την παρουσίαζε ο ίδιος, κάτι που καθιστούσε δυσκολότερη τη θέση ότι «δεν δόθηκαν, παρά μόνο οι επιταγές».
Σε ό,τι αφορά τον πατέρα και τη μητέρα του Α.Κ, το Εφετείο έκρινε ότι το πρωτόδικο δικαστήριο είχε εύλογα καταλήξει σε μη αξιοπιστία τους, στη βάση αντιφάσεων, διαφοροποιήσεων και αδυναμιών που εντοπίστηκαν κατά την ακροαματική διαδικασία, χωρίς να διαφαίνεται υπέρβαση ορίων ή αυθαιρεσία.
Καμία αλλαγή στη ποινή
Στο κεφάλαιο της ποινής, το Εφετείο επανέλαβε πως δεν υποκαθιστά το πρωτόδικο δικαστήριο για να «ξαναμοιράσει» χρόνια φυλάκισης. Επεμβαίνει μόνο αν υπάρχει σφάλμα αρχής ή αν η ποινή είναι έκδηλα υπερβολική ή ανεπαρκής.
Στην προκειμένη περίπτωση, το πρωτόδικο δικαστήριο είχε λάβει υπόψη το λευκό ποινικό μητρώο, τις οικογενειακές και προσωπικές συνθήκες, τους ισχυρισμούς περί καθυστέρησης, ακόμη και την πρόθεση αποζημίωσης εκ μέρους του Α.Κ. Από την άλλη, συνεκτίμησε τη σοβαρότητα των αδικημάτων, το ύψος του ποσού και τη γενικότερη ανάγκη αποτροπής τέτοιων εγκλημάτων οικονομικής φύσεως. Το Εφετείο παρέθεσε νομολογία με ποινές της τάξης των 4 έως 6 ετών σε παρόμοιες υποθέσεις και, με βάση το ποσό των περίπου €420.000 και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του καταδικασθέντος στη νομιμοποίηση εσόδων, έκρινε ότι τα 7 χρόνια δεν υπερβαίνουν τα όρια της εύλογης ποινικής μεταχείρισης.
Το Εφετείο δεν είδε μια «επιχειρηματική αποτυχία» που μετατράπηκε εκ των υστέρων σε ποινική υπόθεση. Είδε ένα συνεχές μοτίβο παραμυθιών που δεν είχαν πραγματικό υπόβαθρο, τα οποία ενεργούσαν στο μυαλό του θύματος και το οδήγησαν στην διάθεση μεγάλων χρηματικών ποσών, με επαναλαμβανόμενες «υποσχέσεις» επιστροφής μέσω επιδοτήσεων, αποζημιώσεων ή επικείμενων κερδών.
Όσο για την «φάρμα δαμασκηνών κατσικών», ήταν κατά τα ευρήματα του δικαστηρίου, ένα ακόμη εργαλείο για να συνεχιστεί η ροή χρήματος, την ώρα που οι προηγούμενες υποσχέσεις έμεναν μετέωρες.