Δημοσιονομικό: Μπήκαν κονδύλια στον προϋπολογισμό του 2026 για έργα που φαίνεται ότι ολοκληρώθηκαν το 2025

Ζητήματα παρακολούθησης και ελέγχου στη διαχείριση και εποπτεία έργων εντοπίζει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου. Σε σημείωμά του για τους σχεδιασμούς έργων και δραστηριοτήτων της περιόδου 2025-2028, εντοπίζει, μεταξύ άλλων, κονδύλια στον προϋπολογισμό του 2026 και μετά, για έργα που είτε εμφανίζονται ολοκληρωμένα, είτε έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί εντός του 2025.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΔΣΚ, στο πλαίσιο της αποστολής του, επιχείρησε την ανάλυση των σχεδιασμών που αφορούν στις διακριτικές δαπάνες και δαπάνες πολιτικής της Δημοκρατίας, για την περίοδο 2025-2028. Ο κεντρικός στόχος ήταν να εντοπιστούν δαπάνες, οι οποίες επίκεινται κατά την υπό εξέταση περίοδο, αλλά οι οποίες δεν εμφανίζονται ρητά στους δημοσιονομικούς σχεδιασμούς.
Το ΔΣΚ σημειώνει ότι αυτές αφορούν, κυρίως σε έργα, δραστηριότητες και δράσεις για τα οποία υφίσταται πολιτική δέσμευση, ή τα οποία βρίσκονται υπό σχεδιασμό ή υπό υλοποίηση.
Με βάση την εξέταση των σχεδιασμών και την ενημέρωση που έλαβε το ΔΣΚ, αναφέρει ότι υφίστανται 209 έργα ή δραστηριότητες υπό σχεδιασμό ή υλοποίηση, με χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2028, και τα οποία θα υλοποιηθούν από 14 Υπουργεία-Υφυπουργεία.
«Στην πλειοψηφία τους, για τα έργα και δραστηριότητες, που εξαγγέλθηκαν, φαίνεται να έχουν γίνει οι σχετικές πρόνοιες στους αντίστοιχους Προϋπολογισμούς. Ως εκ τούτου, η ανησυχία πως θα προκύψουν υψηλού κόστους δράσεις μέχρι το 2028, οι οποίες δεν βρίσκονται σήμερα εντός του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΜΔΠ) 2026-2028, δεν δικαιολογείται», αναφέρεται.
Ωστόσο, σημειώνεται ότι το ΔΣΚ εντόπισε ζητήματα παρακολούθησης και ελέγχου, τα οποία θεωρεί ότι έχουν δυνατότητες βελτίωσης, σε σχέση με την οργάνωση του κρατικού μηχανισμού, ώστε να δύναται να διαχειριστεί και να εποπτεύσει τα έργα και δραστηριότητες αποτελεσματικά, καθώς επίσης να έχει μια ξεκάθαρη συνολική εικόνα αυτά που σχεδιάζονται και υλοποιούνται.
Συγκεκριμένα, σημειώνεται ότι για 2 από 12 έργα ή δραστηριότητες, τα οποία αναφέρονται ως «ολοκληρωμένα», υφίσταται ταυτόχρονα και πρόνοια δαπάνης στον προϋπολογισμό των επόμενων ετών (2026 και μεταγενέστερα). Επίσης, για 7 από τα 23 έργα ή δραστηριότητες, τα οποία αναφέρονται πως θα ολοκληρωθούν εντός του 2025, υφίσταται πρόνοια δαπάνης στον προϋπολογισμό των επόμενων ετών (2026 και μεταγενέστερα).
Για 16 έργα ή δραστηριότητες, τα αρμόδια Υπουργεία/Υφυπουργεία δεν ανέφεραν το συνολικό κόστος ή εκτίμηση κόστους. Για άλλα 12 έργα ή δραστηριότητες τα αρμόδια Υπουργεία και Υφυπουργεία δεν συμπλήρωσαν τα ζητούμενα στοιχεία, ενώ για 7 έργα, τα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται στον αριθμό των συνολικά 209 έργων και δραστηριοτήτων, τα αρμόδια Υπουργεία / Υφυπουργεία αναφέρουν ότι δεν έχουν κάποια πληροφόρηση για αυτά και ως εκ τούτου δεν υπάρχει κάποιος προγραμματισμός για την υλοποίηση τους και δεν περιλαμβάνονται στους προϋπολογισμούς.
Το ΔΣΚ αναφέρει ότι δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι σε αρκετά Υπουργεία / Υφυπουργεία «δεν υπάρχει ένα κεντρικό σημείο αναφοράς που να ασχολείται με την εποπτεία – παρακολούθηση των έργων/δραστηριοτήτων σε επίπεδο Υπουργείου / Υφυπουργείου. Η πληροφόρηση ωστόσο υπάρχει αποσπασματικά σε επίπεδο Τμήματος ή σε επίπεδο λειτουργών».
Σημειώνεται πως τα ερωτηματολόγια του ΔΣΚ αποστάλθηκαν στους αρμόδιους φορείς κατά την περίοδο αμέσως μετά την υποβολή των Προϋπολογισμών τους (Ιούλης 2025), και ως εκ τούτου «ήταν αναμενόμενο πως, υπό φυσιολογικές συνθήκες, θα ήταν εκ των προτέρων διαθέσιμα ικανά στοιχεία για τον προγραμματισμό, τον χρόνο υλοποίησης, το συνολικό κόστος, τον προϋπολογισμό, και την χρηματοδότηση από τις εθνικές πηγές των έργων / δραστηριοτήτων».
Με βάση τα πιο πάνω, το ΔΣΚ εισηγείται τον καθορισμό ανά φορέα ενός κεντρικού σημείου αναφοράς για την γενική εποπτεία – παρακολούθηση των έργων και δραστηριοτήτων που προγραμματίζονται, σχεδιάζονται και υλοποιούνται, μέσω και της συγκέντρωσης των βασικών στοιχείων, σε επίπεδο Υπουργείου /Υφυπουργείου, όπου δεν υφίσταται.
Εισηγείται, επίσης, τη διαμόρφωση ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής / πλατφόρμας, όπου να καταχωρούνται, με τακτικές αναθεωρήσεις, τα στοιχεία και δεδομένα που αφορούν στα έργα και δραστηριότητες τους, από το αρχικό στάδιο του προγραμματισμού / σχεδιασμού μέχρι την τελική ολοκλήρωση τους. Όπως σημειώνει, θα πρέπει να περιλαμβάνονται στοιχεία προϋπολογισμών (συνολικό ποσό και τροποποιήσεις του, ποσά ανά έτος), ποσού πραγματοποιηθεισών πληρωμών, ημερομηνία έναρξης, αρχική ημερομηνία λήξης, αναθεωρήσεις δαπανών ή χρονοδιαγραμμάτων (με τα αρχικά να παραμένουν ορατά), τυχόν παρατάσεις κτλ.
Η υλοποίηση της εφαρμογής/πλατφόρμας αυτής, ενδεχομένως να μπορεί να πραγματοποιηθεί υπό τον συντονισμό και παρακολούθηση του Υπουργείου Οικονομικών, πιθανόν μέσω του Υφυπουργείου Καινοτομίας και με τη συνεργασία του Υπουργείου Οικονομικών, Γενικού Λογιστηρίου και εκπροσώπους των Υπουργείων / Υφυπουργείων – κυρίως αυτών που χειρίζονται μεγάλα, απαιτητικά, πολύπλοκα ή/και με ιδιαιτερότητες έργα/δραστηριότητες, προτείνει το ΔΣΚ.
Η πρόσβαση στην εφαρμογή/πλατφόρμα για το κάθε Υπουργείο / Υφυπουργείο θα μπορεί να περιορίζεται στα έργα / δραστηριότητες στα οποία είναι αρμόδιο/υπεύθυνο. Το Υπουργείο Οικονομικών ή/και η Προεδρία ή/και το Γενικό Λογιστήριο ή/και η Ελεγκτική Υπηρεσία, θα μπορούν να έχουν τη δυνατότητα πλήρους πρόσβασης και ενημέρωσης των έργων / δραστηριοτήτων, που προγραμματίζονται, που υλοποιούνται ή/και αυτών που η ομαλή υλοποίηση τους παρουσιάζει δυσκολίες. Με αυτό τον τρόπο, λέει το ΔΣΚ, οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς θα μπορούν να έχουν μια σφαιρική εικόνα τόσο για την πορεία εξέλιξης των έργων, όσο και των οικονομικών απαιτήσεων για το τρέχον έτος, αλλά και για τα επόμενα έτη για καλύτερο προγραμματισμό και συντονισμό των δημόσιων οικονομικών και των αναπτυξιακών δαπανών.
Τέλος, το ΔΣΚ προτείνει τον καθορισμό Γενικού Συντονιστή στις περιπτώσεις μεγάλων ή/και πολύπλοκων έργων, που αποτελούνται από διάφορα επί μέρους έργα, και τα οποία ενδεχομένως αφορούν διαφορετικά Υπουργεία / Υφυπουργεία. Αρμοδιότητα του Γενικού Συντονιστή του έργου θα είναι η συνεχής παρακολούθηση, συντονισμός και η ομαλή υλοποίηση του συνόλου του έργου, περιλαμβανομένων και των επιμέρους έργων, καθώς και την γενική ευθύνη για την πορεία του έργου στην ολότητα του.
ΚΥΠΕ