Κυπριακό: Η πολιτική ισότητα ανοίγει το δρόμο για επανέναρξη συνομιλιών

- Η έννοια της πολιτικής ισότητας παραπέμπει στη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας
- Το ΑΚΕΛ έτοιμο να στηρίξει τον ΠτΔ, νοουμένου ότι θα φανεί συνεπής προς το στόχο της λύσης
Χωρίς αμφιβολία, η αποδοχή της πολιτικής ισότητας από την τ/κ πλευρά, αντί της κυριαρχικής ισότητας, συνιστά μια ουσιαστική και ελπιδοφόρα εξέλιξη για την επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό, εναρμονισμένη με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το συμφωνημένο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, τονίζουν στη «Χαραυγή» ο Δρ Κώστας Παρασκευάς, αναπληρωτής καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, και το μέλος του Γραφείου Κυπριακού και επικεφαλής του Γραφείου Επαναπροσέγγισης του ΑΚΕΛ, Ηλίας Δημητρίου.
Το θετικό κλίμα των πρόσφατων επαφών, η συζήτηση συγκεκριμένων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και η αναφορά στη συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο όπου διακόπηκαν το 2017 δημιουργούν προϋποθέσεις προόδου. Την ίδια στιγμή, αναδεικνύουν την ανάγκη για πολιτική βούληση, ειλικρινή ενημέρωση της κοινωνίας και ανάληψη ευθύνης από την πολιτική ηγεσία, ώστε να γεφυρωθούν επιφυλάξεις, να καλλιεργηθεί εμπιστοσύνη και να ενισχυθεί η προοπτική μιας βιώσιμης λύσης.
Του Μιχάλη Μιχαήλ
1. Η κα Ολγκίν επεσήμανε ότι δεν είναι μικρό επίτευγμα το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες δεσμεύτηκαν με σαφήνεια, για πρώτη φορά από το 2020, ότι στόχος είναι η επίλυση του Κυπριακού στη βάση της πολιτικής ισότητας. Αυτό ανοίγει προοπτικές για ένα θετικό βήμα προς την επανέναρξη των συνομιλιών;
2. Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θεωρούνται ώριμα και ικανά να ενισχύσουν ουσιαστικά την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών, χωρίς να αποπροσανατολίζουν από τον κεντρικό πολιτικό στόχο της λύσης;
3. Πόσο έτοιμη είναι η ε/κ κοινότητα σε επίπεδο ηγεσίας, αλλά και πολιτών να αποδεχθεί την πολιτική ισότητα και τη ΔΔΟ;
Κ. Παρασκευά: Η ε/κ πλευρά να ξεκαθαρίσει αν αποδέχεται την πολιτική ισότητα
- Χωρίς αμφιβολία το γεγονός ότι η τ/κ πλευρά παραμερίζει το αίτημα για κυριαρχική ισότητα και αποδέχεται την πολιτική ισότητα είναι μια θετική εξέλιξη και πρέπει να θεωρηθεί ως θετικό βήμα για την επανέναρξη των συνομιλιών. Η κυριαρχική ισότητα παρέπεμπε στην αναγνώριση του μορφώματος των κατεχομένων, αφού κυριαρχική ισότητα αναγνωρίζεται σε κράτη, κάτι που ασφαλώς ουδέποτε θα γίνει αποδεκτό από τη δική μας πλευρά, αλλά ήταν και εκτός του πλαισίου των ψηφισμάτων του ΟΗΕ τα οποία κάνουν λόγο για μια διεθνή προσωπικότητα, μια ιθαγένεια και μία κυριαρχία του νέου ομοσπονδιακού κράτους. Από την άλλη πλευρά, η έννοια της πολιτικής ισότητας των δύο κοινοτήτων παραπέμπει στη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας που είναι και αυτή τσιμεντωμένη στα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Ας μην ξεχνούμε ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1990 όταν υιοθετήθηκαν τα σχετικά ψηφίσματα που έκαναν λόγο για την πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων αυτό συνέβαινε ορισμένα μόνο χρόνια μετά την ανακήρυξη του ψευδοκράτους το 1983 και την επιμονή του Ντενκτάς για την αναγνώριση αυτού του μορφώματος των κατεχομένων.
- Τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης έχουν ως σκοπό να υποβοηθήσουν ή/και να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας διαλόγου. Από όσα αντιλαμβάνομαι, στην πρόσφατη συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον κύριο Ερχιουρμάν, παρουσία της κυρίας Ολγκίν, επικράτησε ένα θετικό κλίμα. Υπάρχουν αρκετά μέτρα προς συζήτηση στο τραπέζι και φαίνεται να υπάρχει η πεποίθηση ότι οι δύο πλευρές θα προχωρήσουν στη λήψη ορισμένων από αυτά.
- Αυτό είναι πράγματι ένα κρίσιμο ερώτημα. Η ε/κ κοινότητα θα πρέπει να απαντήσει με ειλικρίνεια το ερώτημα αυτό. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι υπάρχουν φωνές εντός της κοινότητάς μας που δεν αποδέχονται την πολιτική ισότητα και απορρίπτουν τη λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Θα πρέπει, λοιπόν, με σοβαρότητα η πολιτική ηγεσία να σηκώσει στους ώμους της το ιστορικό βάρος και προβαίνοντας σε μια άσκηση ιστορικής αυτογνωσίας να εξηγήσει στο λαό τις παραμέτρους εντός των οποίων διεξάγονται οι συνομιλίες, αλλά και τα οφέλη της λύσης του κυπριακού προβλήματος. Παράλληλα, είναι σημαντικό να επεξηγηθούν και οι συνέπειες της μη λύσης του Κυπριακού στην καθημερινότητα του Κύπριου πολίτη αναφορικά με την προστασία των θεμελιωδών του δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Ηλ. Δημητρίου: Οι ενστάσεις για την πολιτική ισότητα δεν είναι άσχετες με τη μακρόχρονη παράταση της κατοχής
- Αδιαμφισβήτητα, είναι ελπιδοφόρο το γεγονός του ότι οι δύο ηγέτες συμφωνούν ότι η πολιτική ισότητα είναι βασική αρχή για το πλαίσιο της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Και η σημασία του γεγονότος σχετίζεται με το ότι η πολιτική ισότητα παραπέμπει σε μια λύση ομοσπονδίας –και όχι συνομοσπονδίας ή δύο κρατών– η οποία ήταν η βάση στην οποία οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν ενώπιον της διεθνούς κοινότητας από το 1977. Εν αντιθέσει, η πρόταξη των προηγούμενων χρόνων από μέρους Τατάρ περί κυριαρχικής ισότητας –αντί της πολιτικής ισότητας– παρέπεμπε σε λύση δύο κρατών.
Επίσης, σημαντικό είναι ότι και οι δύο ηγέτες μιλούν για συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν το 2017. Αυτό σημαίνει υιοθέτηση του πλαισίου Γκουτέρες και των σχετικών συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί μέχρι τότε. Εάν συμφωνηθεί να πραγματοποιηθεί η καταγραφή των συγκλίσεων και επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, σίγουρα αυτό που μας μένει είναι η επίδειξη πολιτικής βούλησης για να διανυθεί το τελευταίο μίλι και να φτάσουμε σε μια τελική συμφωνία.
2. Βεβαίως υπάρχουν. Μάλιστα, τέτοια ΜΟΕ μπορούν να οδηγήσουν τόσο στη βελτίωση του πολιτικού κλίματος, καθώς και στην επίλυση καθημερινών προβλημάτων πολλών συμπατριωτών μας. Ως ΑΚΕΛ έχουμε κάνει συγκεκριμένες προτάσεις προς τον ΠτΔ τα τελευταία χρόνια.
Καταρχάς, είναι τα ΜΟΕ που είχαν συζητηθεί το προηγούμενο διάστημα και για τα οποία ο ίδιος ο ΓΓ του ΟΗΕ καλεί προς υλοποίησή τους. Να θυμίσουμε ότι μέχρι την τελευταία συνάντηση των ηγετών στη Νέα Υόρκη, υπήρξε σημαντική πρόοδος για επίτευξη συμφωνίας για το διάνοιγμα οδοφραγμάτων/διόδων σε Πυρόι και Μια Μηλιά. Αυτή η συμφωνία μπορεί να είναι το πρώτο σημαντικό βήμα.
Η προώθηση περισσότερων ΜΟΕ μπορεί να γίνει και μέσα από τη στήριξη και αποτελεσματική λειτουργία των Δικοινοτικών Τεχνικών Επιτροπών. Κάποιες από αυτές έμειναν ανενεργές για μεγάλο διάστημα και χρειάζονται τόσο ανανέωση όσο και κίνητρα λειτουργίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, διάφορα ΜΟΕ θα μπορούσαν να προωθηθούν όπως η επαναλειτουργία του δικοινοτικού προγράμματος “Imagine”, η βελτίωση των υποδομών και εξυπηρέτησης στα οδοφράγματα, η επικαιροποίηση του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής, η δημιουργία φωτοβολταϊκού πάρκου στη νεκρή ζώνη κ.α.
3. Η ετοιμότητα της ε/κ ηγεσίας για αποδοχή αποφάσεων που σχετίζονται με την πολιτική ισότητα, θα φανεί στην πράξη κατά τη διάρκεια των συνομιλιών. Τότε, θα κριθεί επίσης η αξιοπιστία της ένεκα του γεγονότος ότι μέχρι τώρα, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, στήριζε την πολιτική ισότητα καλώντας για επανεκκίνηση από το σημείο που μείναμε στο Κραν Μοντανά. Το ΑΚΕΛ είναι έτοιμο να στηρίξει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας νοουμένου ότι θα φανεί συνεπής προς το στόχο της λύσης που βασίζεται στο συμφωνημένο πλαίσιο.
Είναι γεγονός πως μέρος της ε/κ κοινότητας είναι δύσπιστο προς τη δημιουργία ενός ομοσπονδιακού κράτους με πολιτική ισότητα. Αυτό δεν είναι άσχετο με τη μακρόχρονη παράταση της κατοχής, τις αποτυχημένες προσπάθειες επίτευξης λύσης, τα νέα τετελεσμένα επί εδάφους, καθώς και την εντεινόμενη κανονικοποίηση της πολιτικής ατζέντας της ακροδεξιάς. Σχετικές έρευνες όμως δείχνουν πως η πλειοψηφία και στις δύο κοινότητες είναι έτοιμη να αποδεχτεί μια ομοσπονδιακή λύση.
Όμως εδώ έγκεινται και οι ευθύνες των ηγετών και των πολιτικών δυνάμεων, οι οποίοι έχουν ρόλο να εργαστούν ως προς την ενημέρωση για ομοσπονδιακή λύση και καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στον κυπριακό λαό. Για να γίνει αυτό χρειάζονται πολιτικοί και πολιτική με όραμα που να προσανατολίζονται στις επόμενες γενιές και όχι στις επόμενες εκλογές.