«Μα ποιοι τελοσπάντων εν τούτη η κοινότητα;»

Στο άρθρο του με τίτλο «Κάντε Χώρο», τεύχος Κυριακής 14.12.25, ο Ευαγόρας Βανέζης σχολιάζει τη σταδιακή αποδυνάμωση που βιώνουν, ποικιλοτρόπως, δομές που με πολύ κόπο κτίστηκαν για να συμβάλουν στην εξέλιξη του πολιτισμού στον τόπο.
Αναφερόμενος στην εκδίωξη από τον Δήμο Λευκωσίας του Σωματείου Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης – φυτώριο από το οίκημά του στον Δημοτικό Κήπο, αναφέρει: «Το δε καλύτερο της χρονιάς ήταν η ερώτηση που δεχτήκαμε σε συνάντηση του φυτωρίου με υψηλά ιστάμενα πρόσωπα: “μα ποιοι τελοσπάντων εν τούτη η κοινότητα;”».
Αυτή η ερώτηση πόνεσε.
Περισσότερο γιατί, παρά κάποια ειλικρινή περιέργεια, η διατύπωσή της εμπεριέχει μια απαξίωση και αμφισβήτηση της ύπαρξης «τούτης» της κοινότητας. Παράλληλα, εκφράζει και την άγνοια των δημόσιων φορέων ως προς το εικαστικό γίγνεσθαι του τόπου. Όπως και να ’χει, υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, αν είστε εδώ και με διαβάζετε, ιδού η απάντηση – βγαλμένη μέσα από τα προσωπικά μου «φυτωριακά» βιώματα.
Το φυτώριο, πέρα από ένας φυσικός χώρος (μέχρι την πρόσφατη έξωση από τον Δήμο Λευκωσίας), είναι κι ένας συλλογικός, νοητικός χώρος σκέψης, όπου οι συμμετέχοντες βιώνουμε τη δημοκρατία ως πράξη, με όλες τις δυσκολίες που μπορεί να εμπεριέχει αυτή η διαδικασία.
Πρόκειται για ένα σωματείο που εκπροσωπεί διαφορετικές γενιές καλλιτεχνών και θεωρητικών τέχνης και, κατ’ επέκταση, ποικίλες φωνές, απόψεις, τοποθετήσεις, ανάγκες. Δουλεύουμε ομαδικά και οριζόντια. Ό,τι διεκπεραιώνεται από το Φυτώριο διεκπεραιώνεται με πολύ κόπο και χρόνο από τα μέλη του, χωρίς αμοιβή.
Την ίδια ώρα, πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι από εμάς, είμαστε διαρκώς αντιμέτωπ@ με την οικονομική και επαγγελματική επισφάλεια που χαρακτηρίζει τον τομέα των τεχνών — σήμερα πιο έντονα από ποτέ. Οι περισσότεροι συντηρούμε τις πρακτικές μας μέσα από παράλληλες, ως επί το πλείστον «gig economy» δουλειές, και… περιμένουμε.
Περιμένουμε τη δημιουργία ενός νομοσχεδίου που να μας αναγνωρίζει και να μας διασφαλίζει μια αξιοπρεπή σύνταξη. Περιμένουμε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. Περιμένουμε ουσιαστικές ευκαιρίες απασχόλησης στον τομέα μας. Περιμένουμε τη δημιουργία και εφαρμογή νομοθεσιών που να δημιουργούν κίνητρα για τον ιδιωτικό τομέα να επενδύσει στην τοπική τέχνη. Περιμένουμε την εύρυθμη λειτουργία των φορέων με τους οποίους συνδιαλεγόμαστε.
Ποιοι είμαστεν; Είμαστεν τούτοι που περιμένουμεν.
Όμως, περιμένοντας, παραμένουμε ενεργοί και σε εγρήγορση. Και για να σιγουρευτούμε ότι αυτή η βασανιστική αναμονή θα αποφέρει κάτι καλό εν τέλει, παρακολουθούμε, σχολιάζουμε και κάνουμε παρεμβάσεις σε θέματα που αφορούν την τέχνη και τις διεκδικήσεις μας ως επαγγελματική ομάδα. Για παράδειγμα, μας καίει η αναδιάρθρωση των πολιτιστικών δομών και υποδομών.
Μας καίει η δημιουργία υγιών, λειτουργικών θεσμών και η εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών. Μας καίει οι λύσεις που θα εφαρμοστούν για εμάς να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε.
Όποιος παρακολουθεί την τοπική καλλιτεχνική σκηνή γνωρίζει ότι πρόκειται για μια σύνθετη, πολυφωνική κοινότητα, με ιδιαιτερότητες και πολυπλοκότητες, όπου one size does not fit all. Χωρίς το Φυτώριο κι όλα τα υπόλοιπα σωματεία που αντιπροσωπεύουν επαγγελματικές ομάδες στον χώρο του πολιτισμού, δεν μπορεί να υπάρξει ανατροφοδότηση προς τα κέντρα λήψης αποφάσεων· άρα δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος: είμαστεν τζαι τούτοι που, σε κάποια φάση, εν να πρέπει να ακούσετε.
Ελεύθερα, 28.12.2025