Με αυτούς τους ρυθμούς δεν λύνεται το Κυπριακό

Η συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, με τον Τ/Κ ηγέτη, Τουφάν Έρχιουρμαν, στην παρουσία της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ δημιούργησε ατμόσφαιρα αισιοδοξίας και έφερε ξανά την ελπίδα σε όσους προσδοκούν σε μια δίκαιη και λειτουργική λύση του εθνικού μας προβλήματος. Μετά από μεγάλο διάστημα απραξίας και στασιμότητας φάνηκε ότι κάτι άρχισε να κινείται προς τα εμπρός. Το έναυσμα για το κλίμα ευφορίας έδωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος με τις δηλώσεις του αλλά και τα ΜΜΕ τα οποία μίλησαν για «αλλαγή» τονίζοντας την «πολύ σημαντική» αναφορά στην πολιτική ισότητα και ότι οι συζητήσεις διεξήχθησαν σε «θετικό και εποικοδομητικό κλίμα». Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν πως ο πραγματικός στόχος είναι η λύση του Κυπριακού «όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ».
Από ό,τι ανακοινώθηκε, δεν υπάρχει τίποτε, τουλάχιστον επί του παρόντος, συγκεκριμένο, πέραν των γενικόλογων διακηρύξεων, που να υποδηλώνει πρόοδο στις συζητήσεις. Ενόσω οι διατυπώσεις παραμένουν στο θεωρητικό επίπεδο και στα «θα», η στήλη κρατά μικρό καλάθι και εκφράζει μια πολύ συγκρατημένη αισιοδοξία. Το ότι ο στόχος είναι η επίλυση του Κυπριακού με πολιτική ισότητα είναι μια πολύ παλιά δέσμευση των δύο πλευρών και η πρόσφατη συνάντηση δεν έφερε τίποτε το καινούργιο. Περιέχεται μέσα στο συμφωνημένο πλαίσιο των αποφάσεων των ΗΕ το οποίο λέμε ότι δεχόμαστε αλλά δεν προχωρούμε να του δώσουμε συγκεκριμένο περιεχόμενο, ενώ όλοι γνωρίζουν, περιλαμβανομένου του Προέδρου, ότι αυτό αποτελεί το κλειδί για τις διαπραγματεύσεις. Ακριβώς αυτή η απροθυμία της πλευράς μας είναι ο βασικός λόγος που δεν προχώρησαν οι συνομιλίες όλα τα τελευταία χρόνια.
Η πολιτική ισότητα όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα των ΗΕ δεν είναι η αριθμητική ισότητα αλλά η αποτελεσματική συμμετοχή των Τ/Κ στην εξουσία. Αυτό σημαίνει μία θετική ψήφο στις αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Το ζήτημα είναι κατά πόσον αυτό θα εφαρμόζεται σε όλα τα θέματα ή σε περιορισμένο αριθμό. Το ζήτημα εκκρεμεί και καθυστερεί τις διαπραγματεύσεις για χρόνια και δεν είναι ακόμη γνωστό εάν η πλευρά μας έχει απάντηση. Όμως, αν δεν διευκρινιστεί, δεν βλέπω πώς τα ΗΕ θα συγκαλέσουν τη νέα πενταμερή σε σύντομο χρόνο.
Το Κυπριακό συζητιέται εδώ και μισόν αιώνα και έπρεπε να είχαμε σαφείς θέσεις επί όλων των πτυχών του. Η έλλειψη βούλησης να τοποθετηθούμε επί της ουσίας μάς οδηγεί στην παράταση όσο γίνεται της διαδικασίας αποβλέποντας στο ροκάνισμα του χρόνου. Ωστόσο αυτή η τακτική δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον. Ήδη πέρασαν αρκετοί γύροι συνομιλιών αλλά σαν να ξεκινάμε πάντοτε από το μηδέν. Στην τελευταία συνάντηση δεν σημειώθηκε καμιά ουσιαστική πρόοδος, δεν συμφωνήθηκε ούτε ένα ζήτημα ουσίας, δεν αποφασίστηκε η διάνοιξη ούτε ενός νέου οδοφράγματος. Ό,τι συμφωνήθηκε για νέα ΜΟΕ αφορά το μέλλον.
Εκείνο το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως πρόοδος είναι το ζήτημα της εμπορίας χαλλουμιού πέραν της Πράσινης Γραμμής, η κατασκευή αγωγών από τη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού στη Μια Μηλιά και η αύξηση του προσωπικού στα σημεία διέλευσης. Πέραν τούτων, ουδέν.
Με τις επί μέρους συμφωνίες σε ήσσονος σημασίας θέματα και όχι επί της ουσίας και με τους ρυθμούς που πάμε δεν λύνεται το πρόβλημα σε εύλογο χρονικό διάστημα. Μάλλον εδραιώνεται το στάτους κβο που κάνει τη διχοτόμηση να μας φαίνεται κανονικότητα. Η εμπειρία όλων των περασμένων δεκαετιών με τις επανειλημμένες απορρίψεις, τα ηχηρά «όχι» και η πολιτική πρακτική του Προέδρου δεν συνιστούν εχέγγυο για αίσια κατάληξη. Εξάλλου τα κόμματα που τον στηρίζουν καθώς και οι άλλοι «πατριώτες» στο άκουσμα «λύση του Κυπριακού» παθαίνουν αλλεργία και δεν γίνεται τίποτε από πλευράς Προέδρου για να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Για να λυθεί το Κυπριακό πάνω από όλα απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση την οποία μέχρι τώρα δεν έδειξε να διαθέτει.
Φοβάμαι ότι θα επιδιώξει το τράβηγμα των συζητήσεων στον χρόνο, την εξαντλητική συζήτηση του τι σημαίνει πολιτική ισότητα και τελικά η διαδικασία να ξεφουσκώσει και να εκφυλιστεί. Εύχομαι να έχω λάθος και να διαψευστώ.