Μια παλιά ιστορία 2014. Όταν η πρόκληση βαφτίζεται τέχνη

Του Πατριάρχη
Η περίπτωση του καθηγητή Γιώργου Γαβριήλ έφερε στη μνήμη μου μια άλλη έκθεση «τέχνης», η οποία επίσης δημιούργησε θόρυβο και συζήτηση, για τα εκθέματα τα οποία παρουσιάστηκαν ως «καλλιτεχνική δημιουργία» της τρανσέξουαλ Πάολας Ρεβενιώτη.
Οφείλω να πω ότι ήταν πιο «προχωρημένη» από τον Γ. Γαβριήλ και τότε – όπως και τώρα – βρήκε ανθρώπους να εκτιμήσουν το «έργο» της το οποίο περιελάμβανε στιγμιαίες φωτογραφίες νεαρών γυμνών αγοριών, που υπήρξαν πελάτες της Ρεβενιώτη, όταν εκείνη εκδιδόταν στις πιάτσες της Αθήνας. Για τέτοια «τέχνη» μιλάμε.
Η έκθεση είχε τον τίτλο «Διόρθωση» και είχε παρουσιαστεί στη Δημοτική Αγορά Λευκωσίας τον Νοέμβριο του 2014, στο πλαίσιο του International Transgender Day of Remembrance (Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Τρανς θυμάτων). Μην φανταστείτε ότι μιλάμε για θύματα κάποιας ηρωικής μάχης, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Υπήρξαν και τότε καταγγελίες, αλλά επειδή η έκθεση παρουσιαζόταν σε δημόσιο χώρο παρενέβη η αστυνομία και κατάσχεσε 8 φωτογραφίες που απεικόνιζαν τα πέη πελατών της Ρεβενιώτη.
Εδώ ακριβώς τίθεται το πραγματικό ερώτημα, που δεν το λύνει ούτε η αστυνομική υπερβολή, ούτε οι εύκολες κραυγές περί «λογοκρισίας» και «ελευθερίας έκφρασης». Πώς μπορούν να θεωρούνται «τέχνη» εικόνες με ανδρικά γεννητικά όργανα σε στύση; (έτσι τα χαρακτήρισε η ίδια η «καλλιτέχνιδα»).
Η τέχνη δεν είναι άλλοθι για την κατάργηση της στοιχειώδους διάκρισης ανάμεσα στο δημόσιο και στο ιδιωτικό, ανάμεσα στο «επιλέγω να δω» και στο «μου σερβίρεται να δω».
Όλοι προσπέρασαν κάτι που χαλούσε το αφήγημα της «προόδου».
Η ίδια η Ρεβενιώτη, σε συνέντευξη στον «Πολίτη», τον Ιούνιο του 2015, όταν ξαναπαρουσιάστηκε η έκθεση στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας, είχε μιλήσει για «πρόστυχες φωτογραφίες» με Polaroid, τις οποίες χαρακτήρισε «καυλωτικές» γιατί «βλέπεις αγόρια σε στύση». Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην επαγγελματική της ιδιότητα, ως εκδιδόμενη τραβεστί και στην «αθωότητα» μια φωτογραφίας που έβγαζε το πρωί όταν κοιμόταν με κάποιον νεαρό.
Τέχνη φώναξαν και τότε κάποιοι και επειδή συνηθίζουν να φωνάζουν πιο δυνατά από τους υπόλοιπους, ο τότε Γενικός Εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης και η τότε Επίτροπος Διοικήσεως Ελίζα Σαββίδου, κατσάδιασαν την Αστυνομία ενώ αποσύρθηκαν και κατηγορίες που είχαν απαγγελθεί κατά του τότε Προέδρου της ACCEPT Κώστα Γαβριηλίδη.
Σε αυτό που θα συμφωνήσουμε είναι πως δεν ήταν επιτρεπτή η παρέμβαση της αστυνομίας και η ποινικοποίηση της χυδαιότητας. Θα αρκούσε η μεταφορά της έκθεσης σε κάποιον χώρο στον οποίο δεν έχουν πρόσβαση άνθρωποι που δεν επιλέγουν να την δουν.
Αν θέλει κάποιος να υπερασπιστεί ελευθερίες, ας τις υπερασπιστεί σοβαρά και όχι με φτηνές μεταμφιέσεις. Η ελευθερία της έκφρασης σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία είναι θεμέλιο, αλλά δεν είναι λευκή επιταγή να μετατρέπεις έναν δημόσιο χώρο σε σκηνή ωμής σεξουαλικής έκθεσης. Και η τέχνη, όταν διεκδικεί σεβασμό, οφείλει πρώτα να δείχνει στοιχειώδη σεβασμό στον χώρο, στο κοινό και στους ανθρώπους που απεικονίζει.