Μοντέλο OiRA: Εργαλείο εκτίμησης επαγγελματικών κινδύνων για την τηλεργασία

Από το 2020 έως σήμερα, η τηλεργασία γνωρίζει σημαντική άνθηση και αποτελεί πλέον μια σύγχρονη και δυναμική μορφή οργάνωσης της εργασίας στην Κύπρο, καθώς και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ευρεία υιοθέτηση της ανέδειξε σημαντικά οφέλη, όπως η ευελιξία, η εξοικονόμηση χρόνου και η ενίσχυση της ψηφιακής μετάβασης. Παράλληλα, όμως, προέκυψαν νέες και ουσιαστικές προκλήσεις σε ζητήματα Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, οι οποίες απαιτούν προσεκτική και συστηματική διαχείριση.
Η κυπριακή νομοθεσία, με τον περί Ρύθμισης του Πλαισίου Οργάνωσης της Τηλεργασίας Νόμο του 2023 και την ευρύτερη νομοθεσία για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία, καθιστά σαφές ότι οι υποχρεώσεις του εργοδότη εκτείνονται και στους τηλεργαζόμενους. Παρότι ο χώρος παροχής της εργασίας βρίσκεται εκτός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, η ευθύνη του εργοδότη για την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και τη διασφάλιση ασφαλών και υγιών συνθηκών εργασίας παραμένει ακέραιη. Η ιδιαιτερότητα της τηλεργασίας καθιστά την αναγνώριση και εκτίμηση των κινδύνων πιο σύνθετη, χωρίς ωστόσο να αναιρεί τη θεμελιώδη αυτή αρχή.
Οι κίνδυνοι που συνδέονται με την τηλεργασία είναι συγκεκριμένοι και, σε μεγάλο βαθμό, μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Στο πλαίσιο αυτό, η αντίληψη της άνεσης του χώρου τηλεργασίας, ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις ταυτίζεται με την κατοικία του εργαζόμενου, δεν πρέπει να οδηγεί σε εφησυχασμό ούτε τον εργοδότη ούτε και τους τηλεργαζόμενους. Αυτοί αφορούν κυρίως εργονομικούς, περιβαλλοντικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, όπως η ακατάλληλη επιλογή ή χρήση του εξοπλισμού, η απομόνωση, το άγχος και άλλες συναφείς επιβαρύνσεις. Εάν οι παράγοντες αυτοί δεν αξιολογηθούν και δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία, την απόδοση και την ευημερία των τηλεργαζομένων.
Τι προσφέρει το εργαλείο
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA), αναγνωρίζοντας τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι εργοδότες και ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην εκτίμηση των κινδύνων στους χώρους τηλεργασίας, κυρίως λόγω ζητημάτων που άπτονται της ιδιωτικότητας του τηλεργαζόμενου, έχει αναπτύξει ένα δωρεάν και πρακτικό εργαλείο εκτίμησης κινδύνων: το μοντέλο OiRA (Online Interactive Risk Assessment). Το εργαλείο έχει σχεδιαστεί ειδικά για την υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με στόχο την απλοποίηση της διαδικασίας εκτίμησης κινδύνων.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την καθοδήγηση των επιχειρήσεων για την αξιοποίηση του OiRA στον τομέα της τηλεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό το εργαλείο παρουσιάστηκε στην 18η συνάντηση του Δικτύου Επαγγελματιών Εργασιακών Σχέσεων και Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού (SLRNetwork) που πραγματοποιήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2025 από την ΟΕΒ, με στόχο την ανάδειξη της πρακτικής του αξίας και της συμβολής του στην πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων. Οι συναντήσεις του Δικτύου αποτελούν δράσεις του Έργου «Υγιείς Εργασιακές Σχέσεις, Σύγχρονες Επιχειρήσεις ΙΙΙ» που υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027» με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε.
Το εργαλείο OiRA καθοδηγεί τους εργοδότες και τους εργαζόμενους, με απλό και πρακτικό τρόπο, στην αναγνώριση και διαχείριση των κινδύνων που συνδέονται με την τηλεργασία. Σύμφωνα με την παρουσίαση, είναι εύχρηστο, προσβάσιμο σε 24ώρη βάση και προσφέρει όχι μόνο καταγραφή των κινδύνων αλλά και δομημένο σχέδιο δράσης, με συγκεκριμένα προτεινόμενα μέτρα προστασίας και πρόληψης.
Με την είσοδο στην πλατφόρμα, η οποία αναμένεται να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας τον Ιανουάριο 2026, στον τομέα «Γρήγορες Συνδέσεις – OiRA – Διαδραστικό Εργαλείο Εκτίμησης Κινδύνου», ο εργοδότης θα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει λογαριασμό χρήστη και να επιλέξει το εργαλείο που αφορά την τηλεργασία. Στο συγκεκριμένο εργαλείο θα υπάρχουν δύο ξεχωριστοί σύνδεσμοι εκτίμησης κινδύνου, ένας για τον εργοδότη και ένας για τον εργαζόμενο. Ανάλογα με την αρμοδιότητα, ο χρήστης θα επιλέγει τον αντίστοιχο σύνδεσμο, ξεκινώντας τη διαδικασία εκτίμησης, η οποία θα είναι εφικτό να αποθηκεύεται και να επεξεργάζεται σταδιακά, χωρίς χρονικό περιορισμό. Θα παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα προσθήκης κινδύνων που δεν περιλαμβάνονται στις προκαθορισμένες επιλογές.
* Λειτουργός, Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού (ΟΕΒ)