Σχέδιο του 1964 για τουρκοποίηση της Κερύνειας – Τι αποκαλύπτει απόρρητη έκθεση του Β’ Επιτελικού Γραφείου

Σχέδιο τουρκοποίησης της Κερύνειας και μέσω αυτής η δημιουργία ελεύθερης επικοινωνίας με την Τουρκία, είχαν καταστρώσει οι Τούρκοι το 1964. Αυτό αναφέρεται σε απόρρητη έκθεση του Γενικού Αρχείου Β’ Επιτελικού Γραφείου, ημερομηνίας 24 Ιανουαρίου 1964, με τίτλο «Παρουσιαζόμενη κατάσταση Τουρκοκυπρίων».
Στην έκθεση αυτή, περιλαμβάνονται όλες οι κινήσεις της τουρκικής πλευράς τη συγκεκριμένη αυτή περίοδο. Το σχέδιο, όπως συναφώς αναφέρεται, περιελάμβανε ενίσχυση ενόπλων ομάδων και περικύκλωση της Κερύνειας, ενώ ταυτόχρονα προχώρησαν παγκύπρια σε μετακινήσεις πληθυσμού. Τουρκοκύπριοι μετακινούνταν από μικτά χωριά προς τις πόλεις και σε αμιγώς τουρκοκυπριακά χωριά.
Είναι προφανές πως οι πληροφορίες που καταγράφονται στο έγγραφο αναδεικνύουν ένα τουρκικό σχέδιο, το οποίο στόχευε εν πολλοίς την Κυπριακή Δημοκρατία, τη διάλυση της βασικά, τη δημιουργία εσωτερικών αναταράξεων και θυλάκων. Στους σχεδιασμούς ήταν και η δημιουργία χωριστού τουρκοκυπριακού κράτους, επιβεβαιώνοντας εν πολλοίς ότι αυτός ήταν πάντα ο στόχος και η επιδίωξη της Άγκυρας.
Είναι σαφές πως αρκετά από εκείνα που περιλαμβάνονται στα τουρκικά σχέδια της περιόδου εκείνης υλοποιήθηκαν. Άλλες επιδιώξεις και στόχοι συντηρήθηκαν και προωθήθηκαν τα χρόνια που ακολούθησαν με αποκορύφωνα το 1974.
Είναι προφανές πως από την αρχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπήρξε συστηματική προσπάθεια από την Τουρκία για τη διχοτόμηση της Κύπρου. Υπάρχουν, βέβαια, σχέδια, προ της ανεξαρτησίας, στα οποία εντοπίζονται οι ίδιες επιδιώξεις.
Το έγγραφο με ημερομηνία 24η Ιανουαρίου δεν είναι της Εθνικής Φρουράς, που δημιουργήθηκε διά νόμου τον Ιούνιο του 1964. Μερικούς μήνες, δηλαδή, μετά.
Είναι προφανές ότι οι διακοινοτικές συγκρούσεις του Δεκεμβρίου του 1963, βρήκαν τους Τουρκοκύπριους πλήρως προετοιμασμένους για την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκτησης της Κύπρου (ΚΙΡ), σε αντίθεση με τους Ελληνοκύπριους, οι οποίοι οδηγήθηκαν αρχικά στη συγκρότηση της Εθελοντικής Εθνικής Φρουράς και τον Ιούνιο του 1964 στην ίδρυση της Εθνικής Φρουράς, με βάση το Δίκαιο της Ανάγκης (Στρατιωτικά Διδάγματα των επιχειρήσεων στην Κύπρο 20 Ιουλίου – 17 Αυγούστου 1974).
Το απόρρητο έγγραφο
Γενικόν Αρχηγείο Β’ Επιτελικόν Γραφείο 24η Ιανουαρίου 1964
Παρουσιαζόμενη κατάσταση Τουρκοκυπρίων
Διαπιστώσεις:
- Μετακινήσεις πληθυσμών επί παγκυπρίου κλίμακος εκ μεικτών χωρίων προς τα πόλεις και προς αμιγώς Τουρκοκυπριακά χωριά. Αι εν λόγω μετακινήσεις διενεργούνται επί τη βάσει καλώς προετοιμασθέντος σχεδίου της Τουρκοκυπριακής ηγεσίας εξυπηρετούντως τας πολιτικάς αυτής επιδιώξεις.
- Προσπάθεια κυκλώσεως Κυρήνειας. Εγκατάστασις ενόπλων εις Κιόνελι, Μπογάζι, Άγιο Ιλαρίωνα, Καζάφανι, Τέμπλος και πόλιν Κυρήνειας. Απώτερος σκοπός η τουρκοκοποίησης της Κυρήνειας και η μέσω ταύτης ελευθέρα μετά της Τουρκίας επικοινωνία διά θαλάσσης. Η έξοδος της ΤΟΥΡΔΥΚ και η εγκατάστασις της ένθα ευρίσκεται εις τούτο αποσκοπεί.
- ΛΕΥΚΩΣΙΑ:
α. Συγκέντρωσις μαχίμων εις Κιόνελι, Χαμίτ Μάνδρες και παλαιά πόλη. Συγκέντρωση οπλισμού και πυρομαχικών. Ενίσχυσις δυναμική υπό ΤΟΥΡΚΔΥΚ.
β. Προσπάθεια εντοπισμού και επί τούτου παρατηρήσεως των ημετέρων φυλακίων κατειλημμένων ήδη υπό των Βρετανικών στρατευμάτων.
γ. Ενίσχυση των τουρκοκυπριακών αμυντικών φυλακίων δι΄ ανδρών και αύξηση του αριθμού τούτων.
δ. Συνέχιση εκφοβιστικών μέτρων προς εξουδετέρωση των μετριοπαθών Τουρκοκυπρίων.
ε. ΠΡΟΩΘΟΥΜΕΝΑΙ ΘΕΣΕΙΣ: Συνοικία Αρμενίων παρά την διαχωριστική γραμμή, προώθηση θέσεων μέχρι γραμμής σχεδίου ΣΑΡΡΙΤΖ, επιστροφή εις πολυκατοικίας Ομορφίτας.
Αι προωθήσεις αύται των Τ/κ προεκάλεσαν μετακινήσεις ημετέρων εκ των οδών Πάφου και Ερμού και εκ της Νεάπολης και Ομορφίτας.
4. ΠΑΦΟΣ:
Δραστηριοποίησις Τ/Κ. Δυναμικαί προκλήσεις διά της δημιουργίας επεισοδίων.
5. ΔΙΑΔΟΣΕΙΣ: Φήμαι περί επικείμενης αποβάσεως ατάκτων εκ Τουρκίας. Κατά ανεπιβεβαιώτους πληροφορίας ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας διά τηλεγραφήματος του προς τη Βρετανική κυβέρνηση γνωρίζει αδυναμία να αποτρέψει αποβίβασιν ατάκτων εκ Τουρκίας.
Σκοπείται η κάμψις του ηθικού Ε/κ και παραλλήλως άσκησις πιέσεως.
6. Προσπάθεια δημιουργίας προϋποθέσεων προς συγκρότησιν αυτόνομου Τουρκοκυπριακού κράτους. Ενέργειαι εις ας προέβησαν ήδη:
α. Δηλώσεις επισήμου ηγεσίας.
Β. Κρατικαί υπηρεσίαι- Ταχυδρομείο, Αστυνομία, Τηλεγραφείο, γραφείο Τύπου κ.ά.
γ. Μετακινήσεις πληθυσμών.
δ. Επίσημα έγγραφα Τ/κ ηγεσίας (ετέθησαν υπόψιν Αρχηγού).
Ε. Το αδύνατο της συμβιώσεως- Προπαγάνδα- Πρόκλησις επεισοδίων– Κρατήσεις ομήρων κ.α.
Ζ. Εφοδιασμός δι’ ειδών πρώτης ανάγκης εις μεγάλας ποσότητας φοβούμενοι ενδεχόμενα αντίμετρα από μέρους Ε/κ.
7. ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ ΒΡΕΤΑΝΩΝ
α. Ειδοποίησις Αγγλικών οικογενειών και έγγραφοι οδηγίαι προς αναχώρησιν εν περιπτώσει επιδεινώσεως της καταστάσεως. Υποδείξεις εφοδιασμού διά ικανών ποσοτήτων τροφίμων.
β. Μετακινήσεις Αγγλικών οικογενειών εις περιοχάς εμπνέουσας ασφάλειαν.
γ. Γυμνάσια- Εκπαιδεύσεις Αγγλικών στρατευμάτων-οχυρώσεις κ.λπ.
δ. Διαδόσεις και φήμαι από μέρους των Βρετανών στρατιωτών προς άσκησιν ψυχολογικού πολέμου και δημιουργίας κλίματος φοβίας εις Ε/κ πληθυσμόν.
8. Εξυπηρέτησις Τ/κ υπό Αμερικανών και Βρετανών:
α. Μεταφορά του τουρκικού ταχυδρομείου υπό των Βρετανών.
β. Συνεχείς επαφαί Αμερικανών μετά των Τ/κ ηγετών.
γ. Τόνερ- Αρχηγός Αμερικανικής αποστολής βοήθειας εν Κύπρω ανέλαβε την αποστολήν της υπό Τουρκοκυπριακής ηγεσίας εκδοθείσης Λευκής Βίβλου εις Αμερικήν. Σχετικόν κατάλογον Αμερικανών ετοίμασε και παρέδωσε εις τούτον ο Φαζίλ Πλουμέρ.
9. Τριμερής Επιτροπή Επαφής και καταπαύσεως του πυρός.
Οι Τ/κ επωφελούνται την υπό της επιτροπής ταύτης επιδιωκομένην παράτασιν της εκεχειρίας και καταπαύσεως του πυρός ως ακολούθως:
α. Διά της αποκατασταθείσης ελευθέρας επικοινωνίας- εις τους Ε/Κ μόνον τομείς- οι Τ/Κ ανενοχλήτως επιχειρούν: Μετακινήσεις πληθυσμών, μετακινήσεις μαχίμων εις πόλεις και λοιπά στρατηγικά σημεία, ανεφοδιασμών εις όπλα πυρομαχικά και τρόφιμα (αγορά μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων προς αποθήκευσιν πλέον εκείνων δι ων εφοδιασθήσαν υπό της Τουρκίας και του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού).
Β. Διά της επικρατούσης καταπαύσεως του πυρός οι Τ/κ ανεμποδίστως επιδίδονται εις: Αναπροσαρμογήν σχεδίων δράσεως, επιβολήν πλήρους ελέγχου επί Τ/Κ στοιχείων και παντελή εξουδετέρωσιν εκδηλουμένης αντιδράσεως οιασδήποτε μορφής.
γ. Διά της μη ουσιαστικής και εμπράκτου αντιδράσεως υπό της επισήμου κυβερνήσεως εις τας ήδη δημιουργηθείσας διαφόρους Τ/Κ υπηρεσίας, εξασφαλίζεται η πίστις της μάζης προς την ηγεσίαν και ενισχύεται η εντύπωσις περί δημιουργίας κεχωρισμένου Τ/Κ κράτους.
δ. Διά των συνεχιζόμενων προκλήσεων- σύλληψις ομήρων, αφοπλισμός αστυνομικών κ.λπ.- ενθαρρύνονται αφ΄ ενός μεν οι ένοπλοι Τ/Κ στασιασταί, αφ΄ ετέρου δε διά της από μέρους μας αποφυγής αντιποίνων, αυξάνεται το ηθικόν των Τ/Κ εις βάρος ηθικού ημετέρων. Ε/Κ κοινή γνώμη δυσμενώς σχολιάζει συνεχιζόμενην τακτική μας επί του προκειμένου θέματος μη δυναμένη να αντιληφθή οιανδήποτε σκοπιμότητα.
Η τακτική αύτη των Τ/Κ δυνατόν να αντιμετωπισθή διά των κάτωθι μέτρων, εάν και εφ’ ΄όσον ταύτα δεν προσκρούωσι εις τους υπό της πολιτικής ηγεσίας επιδιωκομένους σκοπούς:
α. Την υπό του νομίμου κράτους δυναμικήν, εν ανάγκη, αντίδρασιν εις τους υπό των παρανόμων Τ/Κ εκβιασμούς φιλησύχων κατοίκων προς εγκατάλειψιν των χωριών των. Τούτο βεβαίως εφ΄ εφόσον οι εκβιαζόμενοι Τ/Κ χωρικοί δι΄ εγγράφων των ή άλλως πως εξαιτούσι την βοήθεια της κυβερνήσεως ή διαδηλούσι αντίθεσιν των προς εγκατάλειψιν των χωριών των.
β. Την σιωπηράν και οργανωμένη αποστέρησιν του εφοδιασμού των Τ/Κ δι’ ειδών πρώτης ανάγκης γενικώς.
γ. Παρεμπόδισις μετακινήσεως πληθυσμού και ελευθέρας επικοινωνίας των Τ/Κ διά κωλυσιεργειών υπό νομίμου κράτους π.χ. έλεγχος αδειών οδηγών και αδειών κυκλοφορίας οχημάτων κατόπιν σχετικής διά του τύπου και ραδιοφώνου ειδοποιήσεως. Τούτο άλλωστε είναι επίκαιρο αφορά δε όχι μόνο τους Έλληνας αλλά πάντας τους πολίτες της Κύπρου.
δ. Άπαντα τα μέλη των ομάδων άμυνας της Οργανώσεως να εγγραφώσι ει δυνατόν, ως ειδικοί αστυνομικοί και χωροφύλακες.
Β’ ΕΠΙΤΕΛΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ
ΠΑΡΑΛΗΠΤΑΙ
Αρχηγός, υπαρχηγός επιτελάρχης.
- Το έγγραφο είναι από αρχείο του πρέσβη Άντρου Νικολαΐδη, στο Κέντρο Μελετών Τάσσου Παπαδόπουλου