Τέλος στο μυστήριο με την «πρώτη μαύρη Βρετανίδα» – Οι αναφορές για την κυπριακή καταγωγή και τι έδειξε η μελέτη DNA

Ένας σκελετός της ρωμαϊκής περιόδου, που κάποτε είχε παρουσιαστεί ως ο αρχαιότερος γνωστός μαύρος Βρετανός και αργότερα είχε θεωρηθεί ότι ήταν κυπριακής καταγωγής, αποδείχθηκε τελικά ότι προερχόταν από τη νότια Αγγλία, μετά από προόδους στην αλληλουχία DNA που επέτρεψαν την εξαγωγή υψηλής ποιότητας γενετικών δεδομένων από τα λείψανα.
Το μυστήριο της μεταβαλλόμενης ταυτότητας της Γυναίκας του Beachy Head λύθηκε χάρη σε τεχνολογία που προσέφερε περισσότερο από δεκαπλάσια βελτίωση στην κάλυψη του DNA, αποκαλύπτοντας ότι παρουσίαζε ισχυρή γενετική ομοιότητα με άτομα από αγροτικές περιοχές της Βρετανίας. Πιθανότατα είχε γαλανά μάτια, δέρμα από ανοιχτό έως μέτριο τόνο και ανοιχτόχρωμα μαλλιά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, όπως αναφέρει η Guardian.
«Έχει διανύσει μια μεγάλη διαδρομή», δήλωσε η δρ Σελίνα Μπρέις από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας. «Παρουσιάστηκε ως δημόσιο σύμβολο. Τώρα χρησιμοποιείται για να δείξει πώς προχωρά η επιστήμη. Στην πραγματικότητα, ήταν απλώς ένα τοπικό κορίτσι που μεγάλωσε στο Ίστμπουρν».
Ιατροδικαστικοί ανθρωπολόγοι είχαν αρχικά υποστηρίξει το 2013 ότι η γυναίκα ενδέχεται να ήταν αφρικανικής καταγωγής, βάσει ανάλυσης του κρανίου, και το 2016 τοποθετήθηκε αναμνηστική πινακίδα «προς τιμήν του πρώτου μαύρου Βρετανού».
Σύμφωνα με τη μελέτη, «η ανακάλυψη του “πρώτου μαύρου Βρετανού που γνωρίζουμε” απέκτησε ευρεία απήχηση σε μέσα ενημέρωσης, βιβλία μη μυθοπλασίας, εκπαιδευτικό υλικό και ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις». Μια κρανιοπροσωπική ανακατασκευή την απεικόνιζε με σγουρά μαύρα μαλλιά, καστανά μάτια και σκούρο δέρμα.
Αμφιβολίες προέκυψαν όταν ανάλυση DNA το 2017 υπέδειξε έντονα ότι ο σκελετός δεν ήταν αφρικανικής προέλευσης. Μετά από ψηφοφορία των τοπικών συμβούλων, η πινακίδα αφαιρέθηκε. Η Κύπρος φάνηκε να αποτελεί πιο κοντινή αντιστοιχία, με επιστήμονες να προτείνουν ότι μπορεί να είχε μεγαλώσει γύρω από το Ίστμπουρν αλλά να είχε γεννηθεί στην Κύπρο. Ωστόσο, τα ευρήματα ήταν ασαφή, καθώς το DNA ήταν τόσο υποβαθμισμένο ώστε είχε ανακτηθεί μόνο ένα ελάχιστο μέρος του γονιδιώματος.
Η καθηγήτρια Κάρολαϊν Γουίλκινσον, ιατροδικαστική ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ, η οποία είχε πραγματοποιήσει την αρχική ανάλυση και είναι συν-συγγραφέας των νέων ευρημάτων, δήλωσε ότι τα χαρακτηριστικά του κρανίου παρέπεμπαν στην υποσαχάρια Αφρική. «Όλα διατυπώνονταν με κάποια επιφύλαξη», είπε, προσθέτοντας ότι έχει πλέον σημειωθεί στροφή μακριά από την ταξινόμηση καταγωγής βάσει του σχήματος του κρανίου. «Γνωρίζουμε ότι οι διαφοροποιήσεις στα πρόσωπα επικαλύπτονται μεταξύ διαφορετικών πληθυσμών».
Τα σκελετικά κατάλοιπα εντοπίστηκαν το 2012 στις συλλογές του δημαρχείου του Ίστμπουρν, με τις πληροφορίες στο κουτί να υποδηλώνουν ότι ο σκελετός είχε βρεθεί στο κοντινό Beachy Head τη δεκαετία του 1950. Η μόνη ένδειξη ήταν μια ετικέτα με την ένδειξη «Beachy Head (1959)», από όπου προέκυψε και το προσωνύμιο «Η Κυρία του Beachy Head».
Η ραδιοχρονολόγηση έδειξε ότι η γυναίκα πέθανε μεταξύ 129 και 311 μ.Χ., περίοδο που αντιστοιχεί στη ρωμαϊκή κατοχή της Βρετανίας. Η ανάλυση των σκελετικών καταλοίπων δείχνει ότι ήταν περίπου 18 έως 25 ετών όταν πέθανε και είχε ύψος περίπου 1,52 μ. Ένα επουλωμένο τραύμα στο πόδι υποδηλώνει ότι είχε υποστεί σοβαρό αλλά μη θανατηφόρο τραυματισμό σε κάποιο στάδιο της ζωής της. Οι επιστήμονες δεν μπορούν να προσδιορίσουν την αιτία θανάτου της.
Η ανάλυση της διατροφής, βάσει των τιμών άνθρακα και αζώτου στα οστά, αποκάλυψε ότι τα ψάρια αποτελούσαν σημαντικό μέρος της διατροφής της, στοιχείο συμβατό με τη διαβίωση σε παράκτια περιοχή.
Η πιο πρόσφατη ανάλυση χρησιμοποίησε ειδική τεχνολογία, σχεδιασμένη να απομονώνει μικροσκοπικά θραύσματα αρχαίου DNA, ώστε να μπορεί να ανασυντεθεί μια πιο πλήρης γενετική ακολουθία.
«Δεν αλλάζει την ιστορία της Βρετανίας», δήλωσε η Μπρέις. «Αλλάζει μόνο τη δική της ιστορία και της το οφείλαμε να την αποκαταστήσουμε».
Η μελέτη, με τίτλο «Beachy Head Woman: clarifying her origins using a multiproxy anthropological and biomolecular approach», δημοσιεύθηκε διαδικτυακά την Τετάρτη στο Journal of Archaeological Science. Συντάχθηκε από ομάδα επιστημόνων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, του University College London, του Heritage Eastbourne, του Πανεπιστημίου του Reading και του Liverpool John Moores University.
Πληροφορίες και από BBC