Τα οικονομικά ντέρτια του «σουλτάνου»

Τα ευρήματα μιας ακόμα δημοσκόπησης δείχνουν ότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατάφερε να επανακτήσει την πρώτη θέση εκτοπίζοντας το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) στη δεύτερη. Ωστόσο, το AKP δεν έχει ιδιαίτερο λόγο να πανηγυρίζει.
Τον περασμένο Μάρτιο μετά τη σύλληψη του προερχομένου από το CHP δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης έδειχνε να ισορροπεί με άνεση στο κύμα της αντίδρασης αλλά και του φόβου για την περαιτέρω διολίσθηση της χώρας στον αυταρχισμό μαζί και τον περιορισμό της δημοκρατίας. Όση υπάρχει. Η ισορροπία δεν μπορεί κανείς να πει ότι χάθηκε, εντούτοις το κύμα ελλείψει στρατηγικής και λόγω της παραμονής του CHP στη σκιά του Ιμάμογλου και μόνο, έχασε εν μέρει τη δυναμική του την οποία μετά βεβαιότητας το CHP απέτυχε να κεφαλαιοποιήσει.
Η διαφορά 2,1 μονάδων ανάμεσα στο ΑΚΡ (34,1%) και CHP (32%) δεν είναι αμελητέα ωστόσο, ειδωμένη υπό το πρίσμα της γενικής πολιτικής κατάστασης αλλά και της διάθεσης των ψηφοφόρων ίσως και να δίνει μια παραπλανητική εικόνα με αφορμή την πρωτιά.
Η συγκεκριμένη δημοσκόπηση όπως και όλες όσες προηγήθηκαν καταγράφουν ένα ξεκάθαρο και κυρίαρχο εύρημα: υπάρχει ένα κλίμα σαρωτικής απαισιοδοξίας στην Τουρκία σε σχέση με την κατάσταση της οικονομίας, η οποία επιδεινούται συνεχώς χωρίς ο λαός να βλέπει φως στον ορίζοντα. Παρόλο που η κρίση δεν είναι νέα, έρχεται μετά από αρκετά χρόνια ανάπτυξης και καλύτερων συνθηκών διαβίωσης που είχαν προηγηθεί, κάτι που μεγεθύνει την απογοήτευση αλλά και αυξάνει την αντίδραση των πολιτών.
Δεν είναι όλα μαύρα βέβαια αλλά, την ίδια ώρα δυσκολεύεται κανείς να εντοπίσει κάτι πέραν του βαθέως γκρίζου. Ο πληθωρισμός ναι μεν μειώθηκε από το 44,38% το 2024 στο 31,07% φέτος ωστόσο παραμένει σε επίπεδα κρίσης και διαβρώνει ότι απομένει από την αγοραστική αξία, τους μισθούς αλλά και τις αποταμιεύσεις. Το βασικό επιτόκιο το οποίο είχε αυξηθεί δραματικά το 2024 φτάνοντας το 47,5% έπεσε το 38% ωστόσο παραμένει απαγορευτικό για το δανεισμό και αυτό πλήττει την ανάπτυξη.
Η δε κατάσταση της τουρκικής λίρας συνεχίζει να είναι τραγική. Το τουρκικό νόμισμα τα τελευταία δύο μόνο χρόνια έχασε πέραν του 45% της αξίας του έναντι του δολαρίου. Ενδεικτικά: το 2022 ένα ευρώ αντιστοιχούσε σε 12,5 τουρκικές λίρες, το 2023 σε 17 ΤΛ, το 2024 σε 30 ΤΛ και το 2025 σε 49 ΤΛ. Πριν από δέκα χρόνια ένα ευρώ αγόραζε μόλις 3 τουρκικές λίρες. Τα του νομίσματος μεταφράζονται σε εισαγωγή πληθωρισμού, πιο ακριβές πρώτες ύλες και ενέργεια και επιδείνωση της διαχείρισης του εξωτερικού χρέους, με αλυσιδωτές συνέπειες.
Η Τουρκία κάνει προβολές στρατιωτικής ισχύος στη Μέση Ανατολή οι οποίες κανονικώς εχόντων των πραγμάτων θα έδιναν πολλές μονάδες στην κυβέρνηση και σίγουρα τη βοηθούν να κρατήσει τα ποσοστά της σε αξιοπρεπή επίπεδα, ωστόσο, τα ποσοστά αυτά δεν είναι ποσοστά διατήρησής της απαραίτητα στην εξουσία, λαμβανομένου υπόψην ότι όλες οι έρευνες αυτής της περιόδου δείχνουν πως το 45% περίπου των πολιτών την οικονομία ως εκείνο το κριτήριο το οποίο θα διαμορφώσει την απόφασή του για το τι θα ψηφίσει.
Ο Μάιος του 2028 είναι σε δύο και κάτι χρόνια και το ζήτημα της οικονομίας δεν αλλάζει από τη μία μέρα στην άλλη, ο δε κόσμος έχει κουραστεί και δεν βλέπει διέξοδο. Το 64% πιστεύει με βάση τη δημοσκόπηση ότι η οικονομική κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί, το 65% λέει ότι δεν εμπιστεύεται την πολιτική της κυβέρνησης, το 78% δηλώνει ότι αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες και το 44% ότι το εισόδημά του, μόλις που καλύπτει τις βασικές του ανάγκες.
O Ταγίπ Ερντογάν δεν μπορεί να φυλακίσει ολόκληρη την αντιπολίτευση, η δε απόφαση δικαστηρίου τον περασμένο Οκτώβριο να απορρίψει ως αβάσιμη την αγωγή με την οποία ζητείτο ακύρωση των εσωκομματικών εκλογών στο CHP το 2023 ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για τη σχεδόν δεκάχρονη εκστρατεία του Ερντογάν και του καθεστώτος του εναντίον του κόμματος της αντιπολίτευσης.
Η επάνοδος του CHP βέβαια, στα χρόνια της διακυβέρνησης του οποίου οι οικονομικές κρίσεις ήταν στην ημερήσια διάταξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονταν εξίσου, αρκεί να θυμηθεί κανείς τα διαβόητα Λευκά Κελιά και τα βασανιστήρια, δεν είναι κάτι που δημιουργεί εμπιστοσύνη σε όσους τουλάχιστον έζησαν την εποχή εκείνη.
Όσον δε αφορά εμάς, ειδικά την Κύπρο, η πικρή αλήθεια είναι πως ακόμα και αυτός ο Ερντογάν είναι το μη χείρον μπροστά στην προοπτική επανόδου των Κεμαλικών.
Προκαλεί απελπισία αλλά δυστυχώς η πραγματικότητα είναι αυτή.