Φορολογική μεταρρύθμιση: Οι νέες πρόνοιες «τρώνε» το πλεόνασμα

Η αύξηση του αφορολόγητου στα €22.000 και η διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων για την παροχή φορολογικών εκπτώσεων εξαντλεί το δημοσιονομικό «μαξιλάρι» των €112 εκατ. που δημιουργεί η αρχική πρόταση της κυβέρνησης.
Από την τελική έκθεση της ομάδας του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, που είχε αναλάβει το έργο της μελέτης ενός ολοκληρωμένου φορολογικού μετασχηματισμού, προκύπτει ότι η αρχική πρόταση της μεταρρύθμισης που προωθήθηκε στη Βουλή δεν είναι ουδέτερη, αλλά δημιουργεί και ένα πλεόνασμα.
Συνεπώς, οι τροποποιήσεις που συμφωνήθηκαν μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και των κομμάτων ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, ώστε να ενισχυθεί το κοινωνικό πρόσημο της μεταρρύθμισης, δεν προκαλούν δημοσιονομικό βάρος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΚΟΕ. Ταυτόχρονα, γίνεται επιτακτική η ανάγκη η μεταρρύθμιση να εφαρμοστεί με στρατιωτική πειθαρχία στο σκέλος της συλλογής των εσόδων και του περιορισμού της φοροδιαφυγής, διαφορετικά δεν θα βγαίνουν οι αριθμοί.
«Συνολικά, η μεταρρύθμιση είναι δημοσιονομικά ουδέτερη έως ελαφρώς θετική, παράγοντας καθαρό πλεόνασμα περίπου €112 εκατ., ενώ ενισχύει την ανάπτυξη, τη διαφάνεια και τη μακροπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα», τονίζεται στην έκθεση.
Οι υπολογισμοί του ΚΟΕ αφορούν αφορολόγητο 20.500 ευρώ, αναδιαρθρωμένες φορολογικές κλίμακες, ανώτατο οριακό φορολογικό συντελεστή 35% και φορολογικές εκπτώσεις για παιδιά, στέγαση και πράσινες επενδύσεις. Ειδικότερα, το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των αλλαγών εκτιμάται ότι θα φθάσει τα €432 εκατ. και προκύπτουν έσοδα €544 εκατ.
Οι αλλαγές στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και η μείωση του συντελεστή της εισφοράς για την άμυνα στο 5% αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών εσόδων, με κόστος €151 εκατ. και €217 εκατ., αντίστοιχα. Επιπλέον, οι ψηφιακές και πράσινες εταιρικές φορολογικές εκπτώσεις εκτιμάται ότι θα μειώσουν τα έσοδα κατά €17 εκατ., ενώ η κατάργηση της εισφοράς για την άμυνα επί των ενοικίων και οι περιορισμοί στον φόρο χαρτοσήμου θα μειώσουν περαιτέρω τα έσοδα κατά €29 εκατ. και €8 εκατ. αντίστοιχα.
Από την πλευρά των εσόδων, εκτιμάται ότι η αύξηση του συντελεστή του φόρου εισοδήματος εταιρειών από 12,5% σε 15% θα αποφέρει έσοδα περίπου €240 εκατ. Συγκεκριμένα, το ΚΟΕ χρησιμοποίησε ένα δυναμικό μοντέλο μεγιστοποίησης των εσόδων για να αξιολογήσει τον πραγματικό οικονομικό αντίκτυπο της αύξησης του εταιρικού συντελεστή από 12,5% σε 15%. Τα αποτελέσματα του μοντέλου δείχνουν σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων —περίπου €200 εκατ. ετησίως. Συμπληρωματικοί υπολογισμοί, με βάση τα μέσα φορολογικά έσοδα από νομικά πρόσωπα κατά την περίοδο 2019-2024 (περίπου 1,35 δισ. ευρώ), υποδηλώνουν ότι —υποθέτοντας ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές στη συμπεριφορά— τα συνολικά έσοδα θα μπορούσαν να φθάσουν τα €1,620 δισ. περίπου, δηλαδή μια αύξηση περίπου 270 εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, η αναμενόμενη αύξηση των εσόδων εκτιμάται συντηρητικά σε περίπου €240 εκατ., που είναι ο μέσος όρος των δύο μεθοδολογιών.
Οι βασικές πηγές εσόδων ως αποτέλεσμα της μεταρρύθμισης περιλαμβάνουν επίσης τεκμαρτή διανομή κερδών (€130 εκατ.) και δευτερογενείς επιπτώσεις (€60 εκατ.). Το οικονομετρικό μοντέλο που χρησιμοποίησε το ΚΟΕ επιβεβαιώνει ότι, ακόμη και με συντηρητικές υποθέσεις, το δημοσιονομικό ισοζύγιο επιστρέφει στο βασικό επίπεδο μέσα σε λίγα χρόνια, υποστηριζόμενο από την αύξηση της κατανάλωσης, των επενδύσεων και της απασχόλησης.
Χρειάζεται προσοχή
Ταυτόχρονα, το ΚΟΕ προειδοποιεί ότι απαιτείται προσοχή στην υλοποίηση για να μη χαθούν τα οφέλη της μεταρρύθμισης.
«Η επιτυχής εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων θα εξαρτηθεί από τον προσεκτικό σχεδιασμό των πολιτικών, την ισχυρή διοικητική ικανότητα και τη συνεχή συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών. Ενώ το εκτιμώμενο δημοσιονομικό κόστος (σ.σ. της φορολογίας εισοδήματος) των €151 εκατ. υπογραμμίζει την ανάγκη για προσεκτικό δημοσιονομικό σχεδιασμό, τα πιθανά μακροπρόθεσμα οφέλη, όσον αφορά τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού, είναι σημαντικά. Καθώς η Κύπρος προχωρά προς ένα πιο περιεκτικό και έτοιμο για το μέλλον φορολογικό σύστημα, οι προτάσεις αυτές προσφέρουν μια σταθερή βάση για ουσιαστικές αλλαγές, βασισμένες σε τεκμηριωμένη ανάλυση της οικονομικής πολιτικής».