Όχι στη Φλάνδρα αλλά στη Θεσσαλονίκη: Η φωτογραφία ποδοσφαίρου που έγινε σύμβολο της Χριστουγεννιάτικης Εκεχειρίας

Η φωτογραφία που απεικονίζει Βρετανούς στρατιώτες να παίζουν ποδόσφαιρο και συνοδεύει κάθε χρόνο αφηγήσεις για την περίφημη Χριστουγεννιάτικη Ανακωχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχει αποκτήσει σχεδόν μυθικές διαστάσεις. Για πολλούς, αποτελεί το απόλυτο σύμβολο της ανθρώπινης αδελφοσύνης μέσα στη φρίκη του πολέμου. Ωστόσο, η πραγματικότητα πίσω από την εικόνα είναι διαφορετική.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Πίτερ Ντόιλ, η φωτογραφία δεν τραβήχτηκε στα χαρακώματα της Γαλλίας ή της Φλάνδρας τα Χριστούγεννα του 1914. Αντίθετα, καταγράφηκε ένα χρόνο αργότερα, το 1915, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, σε ένα χωμάτινο γήπεδο έξω από τη Θεσσαλονίκη.
Η Χριστουγεννιάτικη Ανακωχή του 1914 είναι ιστορικά τεκμηριωμένη. Βρετανοί και Γερμανοί στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματα, αντάλλαξαν ευχές, αναμνηστικά και έθαψαν τους νεκρούς τους. Υπάρχουν επιστολές και μαρτυρίες που μιλούν ακόμη και για την εμφάνιση ποδοσφαιρικών μπαλών. Ωστόσο, οι ιστορικοί αμφισβητούν αν πραγματοποιήθηκε ποτέ ένας οργανωμένος αγώνας ποδοσφαίρου ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, όπως συχνά παρουσιάζεται.
Σημαντικό είναι ότι καμία αυθεντική φωτογραφία από τη Χριστουγεννιάτικη Ανακωχή δεν απεικονίζει παιχνίδι ποδοσφαίρου. Το κενό αυτό ήρθε να καλύψει η συγκεκριμένη εικόνα, η οποία με τα χρόνια «υιοθετήθηκε» λανθασμένα ως ντοκουμέντο του 1914.
Στην πραγματικότητα, οι στρατιώτες της φωτογραφίας ανήκαν στη 26η Βρετανική Μεραρχία, η οποία είχε μεταφερθεί από το Δυτικό Μέτωπο στη Θεσσαλονίκη για να ενισχύσει τη Σερβία στον αγώνα της κατά της Βουλγαρίας. Η ζωή εκεί ήταν δύσκολη, με τις ασθένειες να προκαλούν περισσότερα θύματα από τις μάχες. Το ποδόσφαιρο αποτέλεσε έναν τρόπο εκτόνωσης, συντροφικότητας και διατήρησης του ηθικού.
Παρότι η φωτογραφία δεν απεικονίζει το ποδοσφαιρικό «θαύμα» των Χριστουγέννων του 1914, παραμένει ένα αυθεντικό στιγμιότυπο ανθρώπινης ανάγκης για χαρά και κανονικότητα μέσα στον πόλεμο. Ίσως γι’ αυτό συνεχίζει να χρησιμοποιείται: όχι επειδή είναι ιστορικά ακριβής, αλλά επειδή εκφράζει αυτό που πολλοί θα ήθελαν να είχε συμβεί.
Η αλήθεια, ωστόσο, δεν μειώνει τη δύναμή της· απλώς τη μετατοπίζει από τον μύθο στην ανθρώπινη εμπειρία των στρατιωτών που, ακόμα και μακριά από τα χαρακώματα, είχαν ανάγκη να κλωτσήσουν μια μπάλα και να θυμηθούν για λίγο την ειρήνη.
Πηγή: greekreporter.gr