Politico: Οι σύμμαχοι ανησυχούν για ανάληψη προεδρίας ΕΕ από Κύπρο

«Η άμυνα, η ασφάλεια, καθώς και η υποστήριξη προς την Ουκρανία, θα αποτελέσουν κορυφαίες προτεραιότητες της κυπριακής προεδρίας», τονίζει η Λευκωσία
Ανησυχία εκφράζουν διπλωμάτες του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το γεγονός ότι η Κύπρος αναμένεται να αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ τον Ιανουάριο του 2026, σε μια περίοδο όπου η άμυνα βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico, ΝΑΤΟ και ΕΕ ανησυχούν για το ότι η Κύπρος διατηρεί μακροχρόνιες εντάσεις με την Τουρκία, είναι στενή σύμμαχος της Ελλάδας και αντιτίθεται σε μια πιο στενή στρατιωτική συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Άγκυρας.
Ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ανησυχούμε πως η Κύπρος θα αφήσει την εχθρότητά της προς την Τουρκία να επηρεάσει τις αμυντικές προτεραιότητες της Ευρώπης».
Όπως σημειώνουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, η Κύπρος αντιτίθεται στην ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE, καθώς και στην ευρύτερη ενοποίηση της συνεργασίας ΕΕ–ΝΑΤΟ.
Οι φιλοδοξίες της επικείμενης προεδρίας θεωρούνται τεράστια πρόκληση για ένα νησί 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων, το οποίο, όπως υπενθυμίζει το Politico, παραμένει διχοτομημένο.
Ωστόσο, η Λευκωσία, η οποία είχε ασκήσει την προεδρία και το 2012, επιμένει ότι θα καταβάλει προσπάθειες για τη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών.
Μιλώντας στο Politico, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, δήλωσε ότι το «κλειδί» είναι να πειστεί η Τουρκία να αποδεχθεί την ένταξη της Κύπρου στο πρόγραμμα «Συμμαχία για την Ειρήνη», το οποίο θεωρείται το πρώτο βήμα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Στη συνέχεια, η Κύπρος θα μπορούσε να άρει σταδιακά τα εμπόδια ώστε να καταστεί δυνατή μια στενότερη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.
«Μπορούμε να οραματιστούμε μια σταδιακή προσέγγιση, με βήματα από την πλευρά της Τουρκίας για την ένταξη της Κύπρου στη “Συμμαχία για την Ειρήνη” και, παράλληλα, θετικά βήματα στις σχέσεις ΕΕ–Τουρκίας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χριστοδουλίδης.
Υπενθυμίζεται ότι η προεδρία της ΕΕ εναλλάσσεται μεταξύ των κρατών-μελών κάθε έξι μήνες. Κύριο καθήκον είναι η προεδρία στις συνεδριάσεις των υπουργών της ΕΕ και η εκπροσώπηση των κρατών-μελών στις νομοθετικές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η Κύπρος θα κληθεί να προωθήσει σειρά ζητημάτων άμυνας, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών σχεδίων εφαρμογής του SAFE, τα οποία πρέπει να εγκριθούν από το Συμβούλιο. Παράλληλα, είναι πιθανό να διαχειριστεί τις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για τη μείωση της γραφειοκρατίας για τις αμυντικές εταιρείες.
«Ελπίζω ότι οι υποχρεώσεις για την ανάπτυξη των αμυντικών μας δυνατοτήτων θα προχωρήσουν ανεξάρτητα από το ποιος ασκεί την προεδρία», δήλωσε στο Politico ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κούμπλιους.
Παρότι η ΕΕ και το ΝΑΤΟ αποτελούν διαφορετικές συμμαχίες, παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες: έχουν 23 κοινά κράτη-μέλη, εδρεύουν στην ίδια πόλη, τις Βρυξέλλες, και διατηρούν στενή συνεργασία.
Το 2019, η Φινλανδία ήταν η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που δεν ανήκε στο ΝΑΤΟ και ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου, πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.
Ο πόλεμος μετέτρεψε την άμυνα σε κορυφαία προτεραιότητα για την ΕΕ και οδήγησε τελικά στην ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Έκτοτε, η Ένωση καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών των κρατών-μελών.
Κυπριακοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι κατανοούν το βάρος αυτής της θέσης. «Η άμυνα και η ασφάλεια, καθώς και η υποστήριξη προς την Ουκρανία, θα αποτελέσουν κορυφαίες προτεραιότητες της κυπριακής προεδρίας», τόνισε η αναπληρώτρια υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μαριλένα Ραουνά.
Ωστόσο, το άρθρο επισημαίνει ότι η συνεχιζόμενη εχθρότητα μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας ενδέχεται να υπονομεύσει τις προσπάθειες ενίσχυσης των αμυντικών δεσμών με την Άγκυρα.
«Πρέπει να δείξουμε ενότητα απέναντι στην απειλή της Ρωσίας», δήλωσε διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, προσθέτοντας ότι ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τα επικείμενα αμυντικά σχέδια της ΕΕ θα «υπονομεύσει αυτόν τον στόχο».
Οι περίπλοκες σχέσεις Κύπρου – Τουρκίας
Η περίπλοκη σχέση Κύπρου και Τουρκίας αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα βασικά προβλήματα της προεδρίας, με τη Λευκωσία να υποστηρίζει ότι η Άγκυρα είναι αυτή που κρατά τη χώρα εκτός ΝΑΤΟ.
«Το γεγονός ότι η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ δεν είναι θέμα επιλογής. Αν μπορούσε, θα εντασσόταν στη συμμαχία αύριο», σχολίασε η κ. Ραουνά.
Όπως σημειώνει το Politico, ασκείται ευρύτερη πίεση για εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας με την Τουρκία, η οποία διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ, ισχυρή αμυντική βιομηχανία και θεωρείται κρίσιμος «παίκτης» σε οποιαδήποτε ειρηνευτική αποστολή στην Ουκρανία.
Παρόλα αυτά, η Κύπρος αλλά και η Ελλάδα, στέκονται εμπόδιο σε αυτές τις προσπάθειες, αρνούμενες να εγκρίνουν την ένταξη της Τουρκίας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ). Ως αντίποινα, η Άγκυρα εμποδίζει το ΝΑΤΟ να μοιράζεται απόρρητες πληροφορίες με τον ΕΟΑ.
Αν και η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ, η συμμετοχή της στο πρόγραμμα SAFE απαιτεί ομόφωνη έγκριση των κρατών-μελών. Ωστόσο, ούτε η Ελλάδα ούτε η Κύπρος εμφανίζονται διατεθειμένες να δώσουν τη συγκατάθεσή τους.
«Η Κύπρος είναι κράτος μέλος που βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή. Κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους. Τα αμυντικά κονδύλια της ΕΕ δεν μπορούν να διατεθούν στην Τουρκία χωρίς ουσιαστική πρόοδο», υπογράμμισε η κ. Ραουνά.
Για τον λόγο αυτό, Τούρκοι αξιωματούχοι εμφανίζονται απαισιόδοξοι σχετικά με την κυπριακή προεδρία. «Για έξι μήνες, η αμυντική συνεργασία ΕΕ–ΝΑΤΟ, ειδικά με την Τουρκία, θα παραμείνει σε αδιέξοδο», ανέφερε ο Σελίμ Γιενέλ, πρώην πρέσβης της Τουρκίας στην ΕΕ και νυν πρόεδρος του Global Relations Forum, think tank με έδρα την Κωνσταντινούπολη.