Η Δημοκρατία σε δοκιμασία

Το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον της εποχής μας διαμορφώνεται από έντονες αβεβαιότητες, συσσωρευμένο θυμό και μια επικίνδυνη τοξικότητα στον δημόσιο λόγο. Η αποστασιοποίηση των πολιτών από τα κόμματα και τους θεσμούς δεν είναι συγκυριακή. Αποτυπώνει μια βαθιά κρίση εμπιστοσύνης, η οποία διαβρώνει καθημερινά τη Δημοκρατία και τους θεσμούς της. Όταν ο διάλογος αντικαθίσταται από κραυγές και η αγανάκτηση γίνεται εργαλείο πολιτικής εκμετάλλευσης, τότε η κοινωνική συνοχή αποδυναμώνεται και η δημοκρατία απειλείται από επικίνδυνες και λαϊκίστικες λογικές.
Η πολιτική οξύτητα, οι ακρότητες, ο λαϊκισμός και η τοξικότητα – ακόμη και στην εκφορά του λόγου – αποτελούν πρόσθετους λόγους ανησυχίας για την ομαλή και ποιοτική λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Στην πολιτική ζωή του τόπου μας κυριαρχούν συχνά οι υπερβολές, οι αστήρικτες κατηγορίες, οι ύβρεις, οι προσωπικές προσβολές και η κατασκευή θεωριών συνωμοσίας.
Την ίδια ώρα, η άνοδος του εθνικισμού και του λαϊκισμού αποπροσανατολίζει από τα πραγματικά προβλήματα και χειραγωγεί το θυμικό του κόσμου. Χωρίζει την κοινωνία σε «καλούς» και «κακούς», σε «πατριώτες» και «δωσίλογους». Σπρώχνει την κοινωνία στα εύκολα «ωσαννά», αλλά ταυτόχρονα και στα εύκολα στην «πυρά», με τον τόπο να γεμίζει από αυτόκλητους σωτήρες, από μηχανής θεούς και «ορκισμένους τιμωρούς» των όποιων διεφθαρμένων.
Με ένα αλαζονικό και υπερφίαλο τρόπο, παρουσιάζονται εκείνοι ως οι λίγοι εκλεκτοί τιμητές των πάντων, που απονέμουν απλόχερα πιστοποιητικά εντιμότητας, επάρκειας και πατριωτισμού, έστω και εάν οι ίδιοι ποτέ δεν τσαλακώθηκαν, ποτέ δεν απέδειξαν τη δική τους καταλληλόλητα και δεν έχουν πειστήρια νομιμοποίησης.
Για μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος, με τη διχοτόμηση να παραμένει ανοιχτή ιστορική πληγή, ο διχασμός και ο φανατισμός δεν αποτελούν απλώς πολιτικό ατόπημα, αλλά υπαρξιακό κίνδυνο. Η ενότητα και η νηφαλιότητα δεν είναι πλέον πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση επιβίωσης.
Δυστυχώς, όσα σημαντικά επιτεύχθηκαν όλα αυτά τα χρόνια με πολύ κόπο και μόχθο μπορούν, μέσα από φαινόμενα παρακμής που καταγράφονται στον τόπο μας, να καταρρεύσουν με ευκολία σαν χάρτινος πύργος και να οδηγήσουν εκ νέου την Κύπρο σε αχαρτογράφητα νερά.
Μέσα σε αυτό το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον, μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουμε όλοι: πολιτικές δυνάμεις, θεσμοί και συντεταγμένα όργανα της Πολιτείας. Η πολιτική ηγεσία οφείλει να στέκεται στο ύψος των περιστάσεων, λειτουργώντας με υπευθυνότητα, σοβαρότητα και συνέπεια, μετατρέποντας τη δικαιολογημένη οργή της κοινωνίας σε δημιουργική δύναμη αλλαγής και συμμετοχής.
Η ΔΗ.ΠΑ., όποιο κι αν είναι το τίμημα, δεν θα διολισθήσει ούτε θα υιοθετήσει λογικές και πρακτικές που αποφέρουν πρόσκαιρα χειροκροτήματα ή εκλογικά οφέλη, αλλά τελικά ζημιώνουν το συλλογικό καλό, την προοπτική της κοινωνίας μας και το μέλλον των παιδιών μας.
Σε πείσμα όσων, για δικούς τους λόγους, θεωρούν την ΔΗ.ΠΑ., εκλιπούσα ή χωρίς ρόλο στα πολιτικά δρώμενα, να γνωρίζουν ότι θα συνεχίσει να πολιτεύεται στη βάση της λογικής, του μέτρου, της σύνθεσης και της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας. Μακριά από ιδεοληψίες, δογματισμούς, μικρότητες και «χτυπήματα κάτω από τη μέση», θα διατηρήσει έναν σοβαρό, ευπρεπή και αποτελεσματικό πολιτικό λόγο.
Απέναντι στις τοξικές προκλήσεις της εποχής, η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη συνεργασία και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Μόνο έτσι μπορούμε να προστατεύσουμε τη δημοκρατία και να ανοίξουμε τον δρόμο για μια νέα εποχή προόδου στην Κύπρο. Οι πολίτες το αξίζουν και η ευθύνη είναι δική μας. Μόνο έτσι μπορούμε να κτίσουμε την Κύπρο του αύριο: την Κύπρο της ανάπτυξης, της ευημερίας και της προόδου.
* Πρόεδρος ΔΗΠΑ