Το άγνωστο αρχείο του Χριστόφορου Σάββα

Η Λεβέντειος Πινακοθήκη παρουσιάζει μια νέα έκθεση με τίτλο «Χριστόφορος Σάββα: Απλά – Περίπλοκα – Αόρατα: Ένα άγνωστο αρχείο», η οποία θα διαρκέσει έως τον Ιούνιο του 2026. Η έκθεση επικεντρώνεται σε ένα πρόσφατα ανακαλυφθέν αρχείο του σημαντικού Κύπριου καλλιτέχνη Χριστόφορου Σάββα (1924-1968), το οποίο περιλαμβάνει έργα, σκίτσα, φωτογραφίες και προσωπικά σημειώματα. Το αρχείο αυτό αναμένεται να ρίξει φως στην καλλιτεχνική του πορεία και να αποκαλύψει άγνωστες πτυχές του έργου του, καθώς ο Σάββας θεωρείται πρωτοπόρος στη σύγχρονη κυπριακή τέχνη και συνέδεσε την κυπριακή δημιουργία με τις διεθνείς τάσεις. Η ανακάλυψη του αρχείου ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς τυχαίων γεγονότων και φιλικών σχέσεων. Στα τέλη του 2020, η Ελένη Σ. Νικήτα, η πρώτη επιμελήτρια της Κυπριακής Συλλογής της Πινακοθήκης, συναντήθηκε με τον συλλέκτη Χαράλαμπο Σεργίου, ο οποίος είχε λάβει ένα χαρτοφύλακα με έργα του Σάββα ως δώρο από έναν Τουρκοκύπριο φίλο του. Αυτό το δώρο, μια πράξη συμφιλίωσης, αποδείχθηκε ότι ήταν μόνο ένα μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου αρχείου που περιείχε εκατοντάδες έργα και αντικείμενα του καλλιτέχνη, χρονολογημένα από το 1946 έως το 1968. Το αρχείο προέρχεται από τη φιλία και τη συνεργασία του Χριστόφορου Σάββα με τον πατέρα του Τουρκοκύπριου δωρητή, ο οποίος ήταν γνωστός συλλέκτης και πελάτης του καλλιτέχνη. Η ιστορία αυτή αναδεικνύει ένα σημαντικό κεφάλαιο της νεότερης κυπριακής ιστορίας, όπου η τέχνη λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας και υπερβαίνει τις διαχωριστικές γραμμές. Η σχέση μεταξύ του καλλιτέχνη και του συλλέκτη υπογραμμίζει τη δύναμη της τέχνης να ενώνει ανθρώπους από διαφορετικές κοινότητες. Η Λεβέντειος Πινακοθήκη ξεκίνησε τη συστηματική μελέτη και ταξινόμηση του αρχείου το 2021, υπό την επιστημονική καθοδήγηση της Ελένης Σ. Νικήτα. Δυστυχώς, η κυρία Νικήτα δεν πρόλαβε να δει την ολοκλήρωση της έκθεσης, καθώς απεβίωσε το 2024. Η έκθεση αυτή είναι αφιερωμένη στη μνήμη της και αποτελεί φόρο τιμής στο επιστημονικό της έργο και τη συμβολή της στην κατανόηση και ανάδειξη της σύγχρονης κυπριακής τέχνης. Η έκθεση βρίσκεται στην Αίθουσα Προσωρινών Εκθέσεων της Λεβέντειου Πινακοθήκης και οι επιμελήτριες είναι οι Κατερίνα Στεφανίδου, Δέσποινα Χριστοφίδου και η αείμνηστη Ελένη Σ. Νικήτα, με βοηθό επιμελήτρια τη Στυλιάνα Ιωαννίδου.